2-ma’ruza: oddiy kombinatsion qurilmalarni qurish. Kombinatsion qurilmalar va ularni tasvirlash usullari. Reja

"I-ILI-NE" elementlari va kengaytiruvchilar

ILI-NE element chiqishiga ulangan bunday sxemalar bir necha "I" elementlarni birlashtiradi (3-rasm). Agarda a,v, . . . ye o‘zgaruvchi yetarli bo‘lmasa, u holda kengaytiruvchi elementlar qo‘llaniladi. Buning uchun ular kengaytirish S va Ye kirishlariga (Ochiq kollektor va elementar kirishlar uchun) ulanadi. Q1 belgisi I funksiyani aniqlab ILI bo‘yicha birlashtiradi (4 rasm). Bu yerda va keyin * belgi Mantiqiy eelementlarning yordamchi kirishlari deb belgilanadi.

Bu sxemalarda, "ILI" elementlarda kabi foydalanmaydigan kirishlarga "0" ulangan bo‘lishi kerak. Shuning uchun, agarda I elementdagi bir soniya foydalanmayotgan bo‘lsa, u holda uning kirishlardagi biriga 0 berilishi shart. Aks holda x har doim 0ga teng bo‘ladi. Sxemadagi bu munosabat, TTD (Sh) texnologiya asosida qurilgan bulib, bo‘sh mantiqiy kirishlarga mantiqiy "1" ulanishga ekvivalentdir (shuni qayd qilish lozimki bunda mikrosxemaning ba’zi bir xarakteristikalari yomonlashadi).

Uch xolatli elementlar

Ikki holatli mantiqiy elementlar bilan bir qatorda uchinchi texnologik holat ham mavjud bhlib, bu element chiqishi ichki sxemadan o‘chirilgan holatga tushish tushuniladi. Ko‘rilayotgan holatda chiqish va "yer" orasidagi qarshilik juda katta bo‘ladi va mikrosxemalar chiqishlari boshqa mikrosxemalar chiqishlarining ulanishiga hech qanday ta’sir kursatmaydi. Bunday sxemalarning bir necha chiqishlari birga ulanishi mumkin. Bunday ulanish turi xatodir! Giper murojat ob’ekt uchun mumkin emas, ishlatilishi mumkin, kachonki manbaga ulanayotgan kirishlar navbat bilan bir yoki bir necha kabul kiluvchiga bir-biriga xalakit kilmay ulansa. Uchinchi xolat yukori impedans yoki Z-xolat deb ataladi. I-NE sxema uchun Z xolatli chikish sxemasi chapda 5 rasmda keltirilib, uning shartli belgisi ungda kursatilgan

Agar signal ~ 0E=0 bыlsa, VT3 tranzistor yopik va karama-karshi ulangan diodlar "I" elementning Mantiqiy chikishiga xech kanday ta’sir utkazmaydi. VT1 va VT2 bazalarda kuchlanishlar karama-karshi fazada joylashadi, va agar x0*x1=1 bulsa, yukoridagi tranzistor yopik, pastdagi esa ochik. VT2 kollektor potensiali taxminan nolga teng va shuning uchun u=0. X0 va X1 boshka kiymatlarida pastdagi tranzistor yopik bulib, yukoridagisi esa ochik va sxemaning chikishida-yukori satx ya’ni ~ OE=0 xolda sxema oddiy I-NE element sifatda ishlaydi. ~ OE=1 xolda esa rasm sezilarli darajada uzgaradi. VT3 tranzistor tuyinguncha ochiladi va VT1 va VT2 tranzistorlar bazalaridagi potensial taxmin nolgacha tushib ketib, uni yopadi. Mantiqiy sxemalarning "V" chikishlari uzilish xolatga utib koladi. Uch xolatli elementlar sxemada kolib kungdalang chizikcha bilan yoki Z щarfi bilan belgilanadi. Bunday elementlar bir aloka liniyalari buyicha bir necha manba signallarini bir yoki bir necha kabul kiluvchilar uchun ma’lumot uzatish uchun ishlatiladi. Ko’pincha, aloka liniyasi yagona bulib, passiv manba chikishlari aktiv element chikishlari uzatayotgan ma’lumotlarning buzmasliligi uchun, ular uchinchi xolatga utkaziladi. Shuning uchun Z-xolat xotira mikrosxemalarida. Shina tashkil kiluvchilarda ishlatiladi.
+ Kushimcha inversiya kirishi boshkarish yoki funksional natijalaricha ishlarni bajaruvchiga ta’luklidir. Kirish funksiyasi belgilashda shifrlangan (On+pn+Enable-chikishga ruxsat (~ OE)), bu kirish aktivlanadi, agarda kirish tugri va 0 teng agarda kirish inversiyaga teng bulsa, sxemada kursatilgandek.


Nazorat savollari

1. 
   Oddiy kombinatsion qurilmalarni qurish negizlari
   
2. 
   Mantiqiy qo’shish amali mohiyati nimada?
   
3. 
   Mantiqish ko‘paytirish amali mohiyati nimada?
   
4. 
   Mantiqiy inkor amali mohiyati nimada?
   
5. 
   "I-ILI-NE" elementlari va kengaytiruvchilari qaysilar?