2-mavzu. Davlat iqtisodiy siyosati va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning nazariy asoslari

3. Давлат томонидан иктисодиётни тартибга солиш неоклассик моделлари

Неоклассик йўналишдаги иқтисодчилар асосан давлатнинг жамиятдаги даромадларини одилона тақсимлаш ва алоқацион, яъни иқтисоддаги ресурсларни самаралироқ жойлаштириш мақсадидаги вазифаларини тадқиқ қиладилар.

Неоклассик моделда тадқиқ объекти бозор иқтисодиётини микроиқтисодий тахлил қилиш хисобланади. Улар миллий иқтисодикетни давлат томонидан тартибга солишнинг бутунлай инкор этмайдилар. Уларнинг фикрича бозорнинг бахо механизими, регулятори кўп холларда ресурсларнинг оптимал, самарали ишлашини таъминлайди.
Неоклассик моделни асосини рационал кўриниш назарияси ташкил қилади. Унга кўра кишилар ўзларни рационал равишда тутадилар. Манфаатга эришиш учун (асосан пулли мафаатга) улар ахборот туплайдилар ва уларни ўрганадилар, кейингина қарор қабул қиладилар.
Булар эса эса талаб ва таклифни, мувозанатли бахоларни ва ишлаб чиқариш харажатларининг бозордаги янги холатларга, Давлат иқтисодий сиёсатидаги ўзгаришларга тезда мослашувчан булишини ифодалайди.
Бу ўзгаришлар мохиятини паретоннинг самарадорлик критериялари асосида тушунтирилиши мумкин. Унга кўра агар жамиятнинг бирон бир аъзосини фаровонлигини бошқасини турмушини ёмонлашувини хисобга яхшиланиши мумкин булмайдиган холатини вужудга келтирадиган ресурсларнининг таққосланиши оптимал хисобланади. Айрибошлаш муносабатларига эркин киришиш имконияти бозорда мувозанат холатига эришишни таъминлайди. Ушбу оқим давлатни, вазифалари деб:

0. 
   Миллий мудофаа;
   
1. 
   Жамоатчилик тартибини сақлаш;
   
2. 
   Атроф мухитни назорат қилиш;
   
3. 
   Таoлим сохаси;
   
4. 
   Тибиет сохаси;
   
5. 
   Атроф мухитни назорат қилиш ва бошқа сохаларни ўз ичигга қамраб олади;
   

Жамоатчилик неoматлари билан таъминланиб турилиш кераклигини таъкидлайдилар.
НАЗОРАТ ВА ТАКРОРЛАШ САВОЛЛАРИ:

1. 
   Сэй қонунини таoрифланг
   
2. 
   Кейнсни асосий психологик қонунини тушунтиринг
   
3. 
   Жамғаришга бўлган мойиллик нисбатини ёзинг ва тахлил қилинг.
   
4. 
   Иқтисодий мулғтипликатор нисбати ва маoносини изохланг.
   
5. 
   Камомадли молиявий таъминлаш назариясини талқин қилинг.
   
6. 
   Монетар назария асосчиси ким бўлган ?
   
7. 
   Монетар назария ва монетар сиёсат тушунчаларини таoрифланг ва аниклик киритинг.
   
8. 
   «Рейгономика» ва «Тетчеризм» оқимлари қайси назарияга киради.
   
9. 
   Неоклассик йўналишларни мохиятини тушунтириб беринг.
   
10. 
    Ўзбекистон иқтисодиётини барқарорлашувида қайси иқтисодий назарияларга таянилади ?
    

1^ 2 Кейнс Д .Ж М. «Обшая теория заниятости, процента и денег» Пер с анг М: «Иностранная литература», 1948, 90 бет.

2^ Кейнс Д.М. Обшая теория занятости процента и денег. М., 1948, 364 стр.