Легизм (қонунчилар мактаби,
ёки Фацзя) – Қадимги
Хитойнинг бошқа ижтимоий таълимоти
Хусусиятлари
• Легизм асосчилари - Шан Ян
(мил. авв.390 - 338 йй.) ва Хань Фэй
(мил. авв.288 - 233 йй.).
• Император Цинь-Ши-Хуа даврида
(мил. авв. III а.) легизм расмий ғоя
сифатида тан олинди.
• Легизмнинг асосий масаласи (конфуциявийлик
каби): жамиятни қандай бошқариш керак?
• легистлар давлатни қонунларга асосланган
зўравонлик йўли билан бошқариш керак дейишади.
•Шундай қилиб, легизм – кучли давлат ҳокимияти
фалсафаси.
Легизмнинг асосий қоидалари
• инсон ҳаракатларининг асосий омили – шахсий эгоистик
қизиқишлар;
• алоҳида шахсларнинг (ижтимоий гуруҳларнинг)
қизиқишлари ўзаро қарама қарши;
• бебошликни ҳамда адоватни олдини олиш учун давлат
ижтимоий муносабатларга аралашиши керак;
• Давлат (армия, амалдорлар тимсолида) қонунларга риоя
этадиган фуқароларни рағбатлантириши керак ва
айбдорларни шавқатсиз жазолаши керак;
• барча инсонларнинг қонуний ҳаракатларининг асоси –
жазоланиш олдидаги қўрқув;
• қонуний ва ноқонуний ҳаракатларни, жазо қўллашнинг
белгиловчиси бўлиб қонунлар хизмат қилиши керак;
• қонунлар барча учун баробар бўлиши ва қонун бузилганда
оддий инсонлар учун ҳам амалдорлар учун ҳам бир
хил қулланиши лозим;
• давлат аппарати мутахассислардан ташкил топиши лозим
(яъни, амаллар фақат зарур билимга эга бўлган ва
ишбилармон номзодларга берилиши лозим, ворислик
бўлиб ўтиши мумкин эмас);
• давлат – жамиятнинг асосий тартибга солувчи
механизми, шунга кўра у ижтимоий муносабатлар,
иқтисод ва фуқароларнинг шахсий ҳаётига
аралашиш ҳуқуқига эга.
Легизм тавсифи
Зардўштийлик
Асосчиси
Зардўшт Сепитома
Асосий ғояси
Эзгу фикр,
Do'stlaringiz bilan baham: |
