2 мавзу Меҳнат ресурсларини таснифлаш

2 мавзу

1. Меҳнат ресурсларини таснифлаш

• Меҳнат ресурслари деганда меҳнатга лаёқатли ёшда бўлган (Ўзбекистон Республикаси эркаклар учун 16 ёшдан 59 ёшгача, аёллар учун 16 ёшдан 54 ёшгача) аҳоли, шунингдек иқтисодда банд меҳнатга лаёқатли ёшда бўлмаган (ўсмирлар ва меҳнатга лаёқатли ёшдан юқори ёшдагилар) шахслар тушунилади.
• Салохият (потенциал) тушунчаси лотин тилидан олинган бўлиб, имконият, куч-кувват маъносини англатади.
• Кадрлар салохияти - мехнат ресурсларининг умумий сони ва жинси, ёши, маълумоти, касбий кўникмалари, корхонанинг у ёки бу бўғинларида ва жамоатчилик шлаб чикаришида катнашиши билан ифодаланувчи мехнат ресурслари ёки имкониятларини ифодалайди.

Иш кучи - инсоннинг меҳнат қилишга жисмоний ва ақлий қобилиятлари хисобланади. Бозор муносабатлари шароитида мехнат қобилияти иш кучини товар холига келтиради. Унинг бошқа товарлардан фарқи:

• Иш кучи - инсоннинг меҳнат қилишга жисмоний ва ақлий қобилиятлари хисобланади. Бозор муносабатлари шароитида мехнат қобилияти иш кучини товар холига келтиради. Унинг бошқа товарлардан фарқи:
• "ўз қийматидан ортиқ бўлган киймат яратади;
• "уни жалб қилмасдан бирон-бир ишлаб чикариш жараёнини амалга ошириш мумкин эмас;
• "асосий фондлар ва айланма маблағлардан самарали фойдаланиш даражаси иш кучига боғлик.

Корхона ходимларининг рўйхат бўйича таркиби куйидагиларни ўз ичига олади:

• Корхона ходимларининг рўйхат бўйича таркиби куйидагиларни ўз ичига олади:
• "саноат ишлаб чикариш персонали (СИЧП) - асосий ва ёрдамчи цехлар, завод бошкаруви, лаборатория, илмий-тадкикот ва тажриба-лойихалаштириш бўлимлари, хисоблаш маркази ходимлари;
• "ноишлаб чикариш персонали - уй-жой, коммунал ва ёрдамчи хўжаликларда, соғликни саклаш, профилактика ва таълим муассасаларида фаолият юритувчи ходимлар;
• "рахбарлар - директор, директор ўринбосарлари, бош мутахассислар, бўлим бошликлари, яъни мухандис-техник персонал (МТП);
• "хизматчилар - хужжатларни тайёрлаш, хисоб-китоб ва назорат килиш, хўжалик хизмати ходимлари (агентлар, ғазначилар, иш юритувчилар, котиблар, статистлар ва х.к.).

Ишчиларни ишга кабул килиш бўйича айланиш коэффициенти (Kqq ):
Ишдан кетиш бўйича айланиш коэффициенти
)
Кадрларнинг корхонада харакатланишини тавсифлаш учун куйидаги кўрсаткичлар хисобланади ва тахлил килинади:
Кадрлар оқими коэффициенти (
)
Корхона персонали таркибининг доимийлик коэффициенти
(
)