2-mavzu: Milliy dinlar. Reja: Yahudiylik dininig yuzaga kelishi va ta’limoti. Markaziy osiyoda yahudiylik
Download 203.09 Kb. Pdf ko'rish
|
2-mavzu
2.Hinduizm - hozirgi Hindistonda tarqalgan din shaklidir. U yeramizdan
oldingi dinlar - braxmanizm va vedaizmning evolyusiyasi natijasida yeramizning birinchi ming yilligi o‟rtalarnga kelib shakllangan. Shu davrdan boshlab hinduizm hukmron dinga aylangan. Hozirgi vaqtda Hindiston aholisining o‟rta hisobda 80 dan ortiqrok foizi hinduizmga e‟tikod qnladi. Hinduizm sinkretik din bo‟lib, turli e‟tiqodlar, urf-odat va marosimlar, mahalliy diniy e‟tiqod va qarashlarning murakkab kompleksi sifatida voke bo‟lib, urug„-qabila dinlari elementlarini, braxmanizm, buddizm va jaynizmning asosiy goyalarini qamrab algan. Hinduizm o‟zining yagona tashkilotiga ega emas. Hinduizm insonning tug„ilganadan to vafot etishigacha bo‟lgan huquq va vazifalarini belgalab va cheklab qo‟yadi. Shuning uchun unda marosimchilikka keng o‟rin berilgan. Hinduizm kishilarning ijtimoiy tengsizligani oklaydi va abadiylashtiradi, ruhning bo‟lmasligi va ko‟chib aylanib yurishi (sansara ta‟limoti), qayta tug„ilishi (karma ta‟limoti), gunoh ishlar uchun javob berishi, jannat va do‟zax kabi aqidalarni o‟z ichiga oladi. Hinduizm politeistik din bo‟lib, unda ko‟p xudolilik elementlari saqdangan. Dindorlar tasavvurida bosh xudo Braxman Koinotning ijodkori va yaratuvchisidir. Bundan tashqari hindlar Vishnu va Shiva xudolariga ham e‟tiqod qiladilar. Hinduizm ta‟limotida xudoning uch xil ko‟rinishda tasavvur etilishi (trimurti) eng oliy, ilohiy, yakka xudoning uch xususiyati, deb talqin qilinadi. Bu xristianlikdagi uch yuzli xudoga o‟xshaydi. Hinduizm ta‟limoticha, olam paydo bo‟lib, emirilib, yo‟q bo‟lib turadi, ya‟ni olamning yashashi progressiv emas, aksincha, regressiv haraktyerga ega; har bir davr olamning yuksak rivojlangan cho‟qqisidan boshlanib, uning inqirozga uchrashi bilan tugaydi, insonlar gunohga botib ketgach, olam yo‟qoladi. Hinduizm jamiyatning talabalarga bo‟linishini aks ettiruvchi savob va jazo (karma) g„oyasiga asosan, inson hayotida 4 ta asosiy maqsad bor, deb da‟vo qilinadi: 1) dharma - oila va jamiyatda diniy talablarni bajarish: 2) artxa - foydali ishlar qilish, zarur materyallarga ega bo‟lish; 3) kama - muhabbat tuyg„ulariga yerishish, his-tuyg„ularni qondirish; 4) moksha - o‟zgarish zanjiridan butunlay xalos bo‟lish. Download 203.09 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling