2-Мавзу: Qurol bilan va qurolsiz saf usullarini o‘qitish metodikasi 2-mashg‘ulot

burilish, qadam-BOS» komandasi bo’yicha o‘tkaziladi va «bir, ikki, uch, TO‘RT» deb 
sanaydi. «Bir, ikki, uch» hisobida harbiy xizmatchilar kvadrat chizig‘i bo‘ylab olg‘a uchta 
shaxdam qadam tashlashni, qattiq aytilgan «TO‘RT» hisobida esa, o’ngga burilishni 
bajaradilar. Keyingi «bir, ikki, uch, TO‘RT» sanog‘ida mashq qaytariladi. Harbiy xizmatchilar 
kvadrat bo’yicha 4x4 qadamda harakatlanishni bajaradilar. Boshlanishida harakat sur’ati 
daqiqasiga 60 qadam, keyin esa baraban zarbi ostida daqiqasiga 110-120 qadam. 
Chapga burilishni o‘rgatishdan oldin seksiya (guruh) komandiri u ham huddi harakatda o’ngga 
burilish kabi bajarilishini ta’kidlab o‘tadi faqat bir farqi bilan, chapga burilish to‘rt qadam 
hrakatdan keyin va navbatdagi «bir» hisobi bilan burilish o’ng oyoq uchida bajariladi. 
Bajaruvchi komanda chap oyoq yerga qo‘yilishi bilan bir vaqtda beriladi. Mashqni o‘tkazish 

---

uchun komandir seksiyani bir qadam orqaga yurg‘izib, to‘g‘ri burchakning tashqi chizig‘i 
bo‘ylab joylashtiradi.
Burilishni bajarish «To‘rt hisobga harakatda chapga burilish, qadam-BOS» komandasi 
bo’yicha bajariladi keyin «BIR, ikki, uch, to‘rt» sanog‘i bilan olib boriladi, keyingi qattiq 
aytilgan «BIR» hisobida buriladilar va qadam qo‘yadilar, «ikki, uch, to‘rt» hisobida esa 
harakat davom ettiriladi. 
Mashq o‘rganuvchilarning hisobi yoki baraban zarbi ostida tugallanishi mumkin. Yanada 
yaxshiroq o‘zlashtirish uchun mashqda o’ngga va chapga burilishni umumiy qilib o’tish 
tavsiya etiladi, buning uchun seksiya harbiy xizmatchilari orasidagi masofa 2-4 qadam bilan 
arakatlanadi (3-rasm). 

 

 
3-rasm. Harakatda chapga burilish mashqi. 
Harakatda ortga burilishni o’rganishdan oldin seksiya komandiri mashg‘ulot arafasida 
shaxsiy tarkib bilan Saf nizomining 40-moddasini o‘rganadi. Komandir harbiy xizmatchilar 
diqqatini harakatda ortga burilish chapga, o’ngga burilishlardan o‘zgacha ikki oyoq uchida va 
burilishdan keyin harakat chap oyoqdan, oyoqlar hali oyoq uchida turganligiga qaratadi. 
Burilishdan keyin oyoqni tovonga qo‘yishga ruxsat etilmaydi. Komandir harakatda aylanib 
burilish uchun bajariluvchi komanda «Bos» yerga o’ng oyoqni qo‘yishda bir paytda berilishini, 
keyin esa uch hisobda burilish bajarilishini tushintiradi.
Harakatda aylanib burilishga o‘rgatish bo‘lib-bo‘lib to‘rt hisobga qo‘yidagi komanda bo’yicha