2-Mavzu. Turizm bozori va xizmatlari tushunchasi va vazifalari Reja

Mehnat bozori - ushbu bozor turistik faoliyatni rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan intelekt va ishchi kuchi jalb qilinuvchi jabha hisoblanadi.
Moliyaviy bozor - ushbu bozor davlat - kredit siyosati tomonidan boshqariluvchi bo‘lib shaxsiy jamg‘armaga ta’sir o‘tkazadi, yig‘ilgan mablag‘larni iste’mol va investitsiyaga bo‘linishini belgilaydi.
Investitsiyalar bozori - bu korxonalar tomonidan “Uzoq muddatli moddiy foyda” (asosan uy-joy qurilish) hisoblanuvchi narsalar uchun sotib olinuvchi narsadir. Investitsiyalar bozori kreditlar bo‘yicha qilinadigan talab va foiz stavkalariga bog‘liq holda rivojlanadi. Ishlab chiqarish uchun investitsiya ajratish ish bandligiga sabab bo‘lib, yangi asbob-uskunalarni ishlatish va yangi ish o‘rinlarini yaratib beradi.
Turizm bozorini tavsiflovchi omillar:

• 
  Sotish va sotib olishning asosiy manbai xizmat hisoblanadi;
  
• 
  Haridor va sotuvchidan tashqari turistik bozor mexanizmiga sezirarli darajada dallollik bug‘inlari kiradi;
  
• 
  Turistik xizmatga bo‘lgan talablar bir necha xil xususiyatlarga ega;
  
• 
  moddiy imkoniyatli ishtirokchilarning turli - tuman qatnovi, yoshlari, maqsad va sabablar;
  
• 
  egiluvchanligi;
  
• 
  alohida harakterli va differensiyalanganlikning yuqori darajasi;
  
• 
  turistik takliflardan vaqt va masofa bo‘yicha o‘zoqligi;
  
• 
  turistik takliflar bir qancha xususiyatlari bilan tavsiflanadi, ya’ni uch tomonlama tavsifga (tabiiy resurslar, yaratilgan resurslar, turistik xizmatga) ega;
  
• 
  turistik industriyaning yuqori darajadagi fond sig‘imi;
  
• 
  egiluvchanlik darajasining pastligi;
  
• 
  jamlanmalik.
  

O‘zaro almashtiruvning bunday xususiyati substitutsiya deyiladi. Ko‘p holatlarda yuzaga keluvchi substitutsiya turistik bozorda: transport, ovqatlanish, turli jalb qiluvchi madaniy tadbirlarda qo‘llaniladi. Turistik xizmatda substititsiyaning ahamiyat kasb etishi turistik korxona imkoniyatiga bog‘liq bo‘ladi.
Turistik bozorning muhim xususiyatlaridan yana biri uning komplementarligidir (jamlanmadorlik)-bu xususiyat turistik mahsulot va xizmatning bir-birini to‘ldira olishidir. Bu xususiyat shunday tushiniladi, ya’ni iste’molchi tomonidan sotib olinuvchi tovar ko‘pincha butun bir boshqa tovar va xizmatlar sotib olishga olib keladi.
BTT (butunjahon turizm tashkiloti) tavsiyalariga muvofiq sayohat qilish maqsadiga bog‘liq bo‘lgan bir qancha turistik yo‘nalishlar belgilanadi: rekreatsion, ishchi (xizmat turi) ilmiy, madaniy o‘rganuvchi, davolanuvchi, diniy-etnik turizmlar.
Turistik mahsulot iste’molchilarining sanoqbay tavsifiga ko‘ra uch xil turdagi turizm bozorlari ajratiladi: ommaviy, mashhur va individual.
Aniq bir rayon (hudud, region) bo‘yicha quyidagi bozorlar ajratiladi: