2-mavzu. Yog’och, materiali xomashyolarini yo’nish, qirqish, kesish, o’yish, yig’ish va biriktirish texnologiyasi

Furnituralar. 
Ko‘rinishiga, ishlatilish joyiga va mebelning materialiga qarab mebel 
furniturasining shakli, o‘lchami, tuzilishi va pardozi ham xilma-xil bo‘ladi. 
Furnitura o‘zining asosiy vazifasini bajarishdan tashqari, mebeldan foydalanishni 
qulaylashtiradi va uni bezatadi. Hozirgi vaqtda mebellar rangli metallardan 
yasalgan bezaklar, suyak va sadaflar bilan bezatilmaydi, desak xato bo‘lmaydi. 
Sharnirlarining sterjenlari chiqarilmaydigan qilib yasalgan, kichikroq 
o‘lchamdagi tavaqali oshiq-moshiqldr sodda mebellargagina ishlatiladi. Tovonli 
to‘g‘ri hamda burchak oshiq moshiqlari (begunki) tavaqali yonbosh va burchak 
oshiq-moshiqlari hamda ikki sharnirli (lomberli) oshiq-moshiqlar, royal oshiq-
moshiqlari, qalpoqchali yoki bochkasimon, olinadigai oshiq-moshiqlar eng ko‘p 
ishlatiladi.
Mebel oshiq-moshiqlari: 
16) tovonli to‘g‘ri oshiq-moshiqlar; b) burchakka o‘rnatiladigan tovonli oshiq-
moshiqlar va yon tomonga, o‘rnatiladigan tavaqali oshiq-moshiqlar; g) 

---

burchakka o‘rnatiladigan tavaqali oshiq-moshiqlar; d) royal oshiq-
moshiqlari; ye) qo‘sh sharnirli (lomber) oshiq-moshiqlar; j) qalpoqli 
(bochkasimon) olinadigan oshiq-moshiqlar. 
Oshiq-moshiqlar tanlashda mebelning xilini va konstruksiyasini nazarda 
tutish kerak; masalan, tovonli oshiq-moshiqlar va tavaqali to‘g‘ri oshiq-moshiqlar 
eshiklari urib ochiladig‘an shkaflarga ishlatiladi, tavaqali yonbosh va burchak 
oshiq-moshiqlari eshiklari tashqariga ochiladigan shkaflarga, ikki sharnirli oshiq-
moshiqlar esa suriladigan stollarga ishlatiladi. 
Mebel eshiklariga va tortmalariga o‘rnatiladigan qulflar eshik qulflaridan 
kichikroq bo‘ladi, ular o‘yib o‘rnatiladigan, kesib o‘rnatiladigan va ustdan 
o‘rnatiladigan qulflarga ajratiladi. Mebellarning eshiklariga o‘yib o‘rnatiladigan 
shpingaletlar eshik shpingaletlaridan biroz kichikroqdir, ularning ust (ko‘rinib 
turadigan) tomoni ko‘pincha rangli metallardan yasaladi yoki nikellanadi. 
Mebellarga shpingaletlar o‘rniga ko‘pincha zadvijkalar (lo‘kidonlar) 
o‘rnatiladi, ular mebel eshigining yuqorisiga va pastiga ichki tomondan o‘rnatiladi. 
Ustdan o‘rnatiladigan shpintalet eng ko‘p tarqalgan.
Uning yaxshi tomoni shundaki, u eshikning tob tashlashiga yo‘l qo‘ymaydi. 
Zashchyolkalar ko‘pincha sharikli qilib yasaladi. 
Sharikli zashyolka 
Mebellarning bandlari yoki tutqichlari xilma-xil bo‘ladi. Ular ko‘rinishi 
jihatidan skobasimon, knopkasimon, halqasimon va tomchisimon bandlarga 
ajratiladi. Agar bandlarning ustidan qoplanadigan plastinkasi bo‘lmasa yoki 
plastinkada kalit uchun teshik qoldirilmagan bo‘lsa, u holda eshikka kalit uchun 
o‘yilgan teshikning devorchalari yemirilmasligi uchun, teshikka kalit shakli 
berilgan detal (klyuchezina) o‘rnatiladi; bu detal eshikka o‘yib o‘rnatiladi yoki 
ustidan qoplanadi, u metall, plastmassa va suyakdan yasaladi. 
Mebel tutqichlari va kalitdonlar 
Furnituraning barcha detallari mustahkam, o‘tmas qirrali, burchaksiz va 
pitirsiz bo‘lishi kerak. Detallarning ustki yuzasida hech qanday nuqson 
bo‘lmasligi, tushirilgan naqshi yoki o‘yib solingan bezaklari ochiq bilinib turishi 
lozim. Qulflar, shpingaletlar, zashchyolkalar, lo‘kidonlar hech qanday kuch talab 
qilmasdan va taqillamasdan bemalol , ishlashi lozim. Furnituralar zavodda odatda 
yumshoq qog‘ozga bitta-bittadan o‘ralib, yashikka komplekti bilan joylanadi. 
Ularni yopiq, quruq binolarda yashikda saqlash kerak.