2 ning oʻninchi darajasi 1024 ga teng, u bir kilobaytni tashkil etadi

---

17 
2 ning oʻninchi darajasi 1024 ga teng, u bir kilobaytni tashkil etadi 
va K harfi bilan belgilanadi. Masalan, 512K xotirali kompyuter 512 x 
1024 ni tashkil qiladi, ya‟ni 524288 bayt. 
Shaxsiy kompyuterlar va mos modellardagi protsessor 16 bitli 
arxitekturadan foydalanadi, shuning uchun ham xotirada, ham 
registrlarda 16 bitli qiymatlarga ega. 16-bitli (ikki baytli) maydon soʻz 
deb ataladi. Soʻzdagi bitlar kompyuter harflari uchun koʻrsatilgandek 0 
dan 15 gacha oʻngdan chapga raqamlangan: 
Bit raqami 
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 
Bit qiymati 
0 
1 
0 
1 
0 
0 
0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 
Bundan tashqari: juft soʻz (4 bayt), yarim soʻz (1 bayt), 
kengaytirilgan soʻz (8 bayt), uzunlik 10 bayt soʻz - 10 bayt. 
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar 
1. Dastur tushunchasiga ta‟rif bering. 
2. Kompyuterning texnik va dasturiy ta‟minotiga nimalar kiradi? 
3. Instrumental dasturiy vositalarga misollar keltiring. 
4. Butun sonlarni xotirada tasvirlash qanday amalga oshiriladi? 
5. “Mashina soʻzi” nimani anglatadi. 
2-§. Dasturlash texnologiyalar va algoritmlash asoslari. Algoritm, 
algoritmning tasvirlash usullari va xossalari Algoritm va uning 
turlari, Chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi algoritmlar 
yaratish 
2.1. Dasturlash toʻgʻrisida tushuncha 
1960-yillarning oʻrtalariga qadar kompyuterlar juda qimmat 
mashinalar boʻlib, faqat maxsus vazifalar uchun foydalanilgan va bir 
vaqtning oʻzida bitta vazifani bajargan. 
Ushbu davr dasturlash tillari, ular ishlatilgan kompyuterlar singari, 
ilmiy hisoblash kabi aniq vazifalar uchun ishlab chiqilgan. Mashinalar 
qimmat va sekin boʻlganligi sababli, mashina vaqti ham qimmat edi - 
shuning uchun dasturni bajarish tezligi birinchi oʻrinda turardi. Biroq, 

---

18 
1960-yillar 
davomida 
kompyuterlarning 
narxi 
hatto 
kichik 
kompaniyalar 
ham 
sotib 
olishlari 
uchun 
tusha 
boshladi; 
kompyuterlarning tezligi oshdi va vaqt keldi, dasturlash tillarini 
yaratuvchilari dasturlarning yozilishining qulayligi haqida emas, balki 
ularni bajarish tezligi haqida tobora koʻproq oʻylay boshladilar. 
Kompyuterlashtirish boshlanganda mashinalar tili oʻsha paytgacha 
odamlar ixtiro qila olmagan yagona til edi. Dasturchilarni qoʻpol 
mashina dasturlash tilidan qutqarish uchun yuqori darajadagi tillar 
(ya‟ni mashina moʻljallanmagan tillar) yaratildi. Toʻgʻridan-toʻgʻri 
mashina qurilmalari tomonidan bajariladigan "kichik" (atomar) 
operatsiyalar "kattaroq", yuqori darajadagi operatsiyalar va butun 
tuzilmalarga birlashtirildi. Bu odam uchun ishlashi ancha oson va 
qulayroq edi. Shunday qilib, dasturlash ulkan yutuqqa erishdi: yangi 
tillar inson bilan kompyuterning mashina tili oʻrtasidagi bogʻlovchi 
koʻprikka aylandi. 
Kompyuter 
texnologiyalarining 
rivojlanishi 
algoritmlarni 
(dasturlash tillarini) yozib olish uchun turli xil yangi belgi tizimlarining 
paydo boʻlishi va umuman dasturlash jarayonining rivojlanish 
jarayonini belgilab berdi.