2 ning oʻninchi darajasi 1024 ga teng, u bir kilobaytni tashkil etadi

tillari hisoblanadi. 

---

23 
Dasturlash tili - bu kompyuterni boshqarish uchun buyruqlar 
yoziladigan maxsus til. Dasturlash tillari odamlarga kompyuter uchun 
oʻqish va yozishni osonlashtirish uchun yaratilgan, ammo keyinchalik 
ularni (translyator yoki interpretator tomonidan) faqat kompyuter 
bajarishi mumkin boʻlgan mashina kodiga aylantirish kerak. Dasturlash 
tillarini yuqori va quyi darajadagi tillarga ajratish mumkin. 
Quyi darajadagi til - bu ma‟lum bir kompyuter turiga 
moʻljallangan va uning ichki mashina kodini aks ettiruvchi dasturlash 
tili; past darajadagi tillar koʻpincha mashinaga yoʻnaltirilgan tillar deb 
ataladi. Ularni turli xil markaziy protsessorlarga ega kompyuterlarda 
ishlatish uchun aylantirish qiyin, shuningdek, oʻrganish juda qiyin, 
chunki bu kompyuterning ichki ishlashi tamoyillarini yaxshi bilishni 
talab qiladi. 
Yuqori darajadagi til - bu dasturchi talablariga javob beradigan 
dasturlash tili; u har qanday turdagi kompyuterlarning ichki mashina 
kodlaridan mustaqil. Muammoni hal qilish uchun yuqori darajadagi 
tillardan foydalaniladi va shuning uchun koʻpincha ularni muammoga 
yoʻnaltirilgan tillar deb atashadi. Har bir yuqori darajadagi tillarni 
oʻqitish bir nechta mashina kodli koʻrsatmalarga teng, shuning uchun 
yuqori darajadagi tillarda yozilgan dasturlar mashina kodlaridagi 
oʻxshash dasturlarga qaraganda ancha ixchamdir. 
Dastlab dasturlashtiriladigan mashinalar yaratilganidan beri 
insoniyat ikki yarim mingdan ortiq dasturlash tillarini ixtiro qildi. Har 
yili ularning soni yangilari bilan toʻldiriladi. Ba‟zi tillar ozgina oʻz 
ishlab chiqaruvchilariga ma‟lum, boshqalari esa millionlab odamlarga 
ma‟lum boʻladi. Professional dasturchilar ba‟zan oʻz ishlarida oʻndan 
ortiq turli xil dasturlash tillaridan foydalanadilar. 
Ammo dasturlarni yozish uchun qulay boʻlgan tilni yaratish etarli 
emas. Har bir til oʻz tarjimoniga muhtoj. Bunday tarjimonlar maxsus 
tarjimon dasturlaridir. 
Translayator – bu bitta dasturlash tilida yozilgan dasturni boshqa 
dasturlash tilidagi dasturga aylantirish uchun moʻljallangan dastur. 
Tarjima jarayoni translyatsiya deb nomlanadi. Manba va olingan 
dasturlarning matnlari kompyuter xotirasida saqlanadi. 

---

24 
Kompilyator – bu tilda yozilgan dasturni mashina kodlaridagi 
dasturga aylantirish uchun moʻljallangan dastur. Bunday tarjima 
jarayoni kompilyatsiya deb ataladi. 
Kompilyator tugallangan natijani - mashina kodi dasturini ishlab 
chiqaradi. Keyinchalik ushbu dastur amalga oshiriladi. Dastlabki 
dasturning kompilyatsiya qilingan versiyasini diskka saqlash mumkin. 
Dastlabki dasturni qayta bajarish uchun kompilyator endi kerak 
boʻlmaydi. Oldindan tuzilgan versiyani diskdan kompyuter xotirasiga 
yuklash va uni bajarish kifoya.