2. noravshan munosabatlar

2.1.1.Noravshan munosabtlar ustida amallar

Noravshan munosbatlar o’rtasidagi amallar oddiy munosabatlarning amallariga o’xshashdir. Noravshan nazariy-to’plamli amallardek, ular turli xil usulda bajarilishi mumkin. Quyida uchburchak normalar, konormalarni qo’llovchi noravshan munosabatlar ustida olib boriladigan amallarga ta’rif keltiriladi (1.2- bo’limga qarang).

Noravshan munosabatlarning kesishmasi. va noravshan munosabatlarning dagi kesishmasi deb tegishlilik funksiyasi orqali berilgan noravshan munosabatga aytiladi, bu yerda ,  ‑ t-norma.
Noravshan munosabatlarning umumlashmasi. va noravshan munosabatlarning dagi umumlashmasi deb tegishlilik funksiyasi orqali berilgan noravshan munosbatga aytiladi, bunda ,  ‑ s-norma (t-konorma).
Noravshan munosbatlarning kesishmasi va umumlashmasi “x taxminan y" ga teng va “x” “y” dan ancha kichkina noravshan munosabatlar ustida ko’rildi. t-norma va s-norma sifatida mos ravishda minimum va maksimumni topish amallari qo’llanildi.

Noravshan munosabatlarning kesishmasi Noravshan munosabatlarning umumlashmasi

2.1.3-rasm - 2.1.1 va 2.1.2 rasmlarda berilgan noravshan munosabatlar ustida amallar

Noravshan munosbatning to'ldirmasi. noravshan munosbatning dagi to'ldirmasi deb tegishlilik funksiyasi bo’lgan noravshan munosbatga aytiladi, .
va noravshan munosabatlarning va dagi maksimin kompozitsiyasi (ko’paytmasi) deb to’plamdagi tegishlilik funksiyali munosbatga aytiladi, bunda , , . chekli ko’paytmalar holida noravshan munosabat matrisasi va larning maksimin ko’paytmasi ko’rinishida bo’ladi. Bu amal matrisalarni oddiy ko’paytirishdek bajariladi, bunda elementma-element ko’paytirish amali minimumni topish bilan, qo’shish esa - maksimumni topish bilan almashtirilgan. Huddi shu usulda minimaks va maksimultiplikativ kompozitsiyasi amallari aniqlanadi. Kompozitsiya noravshan mantiqiy chiqarishda kalit vazifasini o’taydi.