2. noravshan munosabatlar

2.1.3. Agar-u holda noravshan munosabat

А va В – X va Y universumlardagi noravshan qism to’plamlardir.

A va B noravshan qism to’plamlarni X va Y mulohazalar sohasida bog’lash uchun, noravshan shartli tasdiq tushunchasi kiritiladi, ya’ni
“Agar A u holda B” .
Implikasiya orqali olingan R munosabat A va B qism to’plamlarning kartezian ko’paytma atamalarida ifodalanib, orqali belgilanadi va uning tegishlilik funksiyasi quyidagicha aniqlanadi:
. (2.1.3)
Noravshan implikasiya berilgan bo’lsin: agar A u holda B. Kompozitsiyaning min amalidan foydalangan holda noravshan munosabatni hisoblashni ko’ramiz, bunda


A=0.1/20+0.3/21+0.4/22,
B=0.33/60+0.45/65+0.78/70;

Shuningdek, biriktirilgan noravshan munosabat ham uchrashi mumkin. Bunday holatlarda noravshan shartli tasdiq biriktirilgan bo’lib, AGAR A U HOLDA AGAR B U HOLDA C ko’rinishga ega bo’ladi. U holda R noravshan munosabat quyidagi ko’rinishda yozib olinadi:

. (2.1.4)

Noravshan implikasiya ikkita implikasiyadan iborat bo’lishi mumkin. Bunday sodda implikasiyalar “yoki”, “va” biriktiruvchilardan foydalangan holda ulanadi.

Misol.
Agar u holda
yoki(aks holda)
Agar u holda
implikasiya berilgan bo’lsin, bu yerda , - X dagi noravshan qism to’plamlar, , - esa Y dagi noravshan qism to’plamlar.
Natijaviy R noravshan munosabat individual noravshan munosabatlarning birlashmasi ko’rinishida hisoblanadi:

. (2.1.5)

R tegishlilik funksiyasi quyidagi ko’rinsihda aniqlanadi:

. (2.1.6)

Bu bitta emas, ikkitadan ortiq implikasiyalar bilan ish ko’rish holiga nisbatan kengaytirilishi mumkin.

noravshan munosabat va A noravshan qism to’plamning qiymati berilgan bo’lsin. Munosabatdan B’ mos qiymatni quyidagi ko’rinishda yozib olingan kompozitsion chiqarish qoidasini qo’llash orqali chiqarish uchun ishlatiladi:


.
Tegishlilik funksiyasi quyidagi ko’rinishda aniqlanadi:
.
Ternar noravshan munosabat holida formulalarning ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:
,
. (2.1.7)
Misol.
AGAR A U HOLDA B BO’LSA U HOLDA C norvshan implikasiya berilgan. noravshan munosabatni hisoblaymiz:
A=0.3/5+0.5/6+0.8/7,
B=0.3/15+0.5/16+0.8/17,
C=0.2/25+0.4/26+0.6/27;
=
=0.2/(5,15,25)+0.3/(5,15,26)+0.3/(5,15,27)+
+0.2/(5,16,25)+0.3/(5,16,26)+0.3/(5,16,27)+
+0.2/(5,17,25)+0.3/(5,17,26)+0.3/(5,17,27)+
+0.2/(6,15,25)+0.4/(6,15,26)+0.3/(6,15,27)+
+0.2/(6,16,25)+0.4/(6,16,26)+0.5/(6,16,27)+
+0.2/(6,17,25)+0.4/(6,17,26)+0.5/(6,17,27)+
+0.2/(7,15,25)+0.3/(76,15,26)+0.3/(7,15,27)+
+0.2/(7,16,25)+0.4/(7,16,26)+0.6/(7,16,27)+
+0.2/(7,17,25)+0.4/(7,17,26)+0.56/(7,17,27).


Norvashan graf.
Norvashan munosabat tushunchasi bilan noravshan graf tushunchasi chambarchas bog’liq. E sodda tugunlar to’plami bo’lsin. Norvahsan graf quyidagi ko’rinishda aniqlanadi [3]
.
Agar E-noravshan to’plam bo’lsa u holda noravshan graf noravshan munosabatlarga o’xshash usulda aniqlanadi.
Misol.
. U holda noravshan graf quyidagicha tasvirlanishi mumkin: