2-tajriba ishi

2. Asbobning tuzilishi

Asbobda D asosga qirrali bir-biriga parallel qilib N₁ va N₂ pо‘lat prizmalar mahkamlangan. Prizmalarning ustiga Yung moduli о‘rganilayotgan sterjenni simmetrik ravishda о‘rnatiladi. Prizmalarning о‘rtasiga juda kichik о‘zgarishlarni о‘lchay oladigan

2-rasm.

indikator joylashtirilgan. Sterjenga kuch ta’sir etganda hosil bо‘lgan egilish miqdori shu indekator (2-rasm ) bilan о‘lchanadi.

3. Ishni bajarish tartibi

1. Mikrometr yordamida sterjenning qalinligi ‘‘b’’ va shtangensir-kul bilan eni ‘‘a’’ ni bir necha yeridan о‘lchanadi va qiymatlari olinadi.

2. Millemetrli lineyka bilan N₁ va N₂ prizmalar orasidagi masofani eng kamida uch marta о‘lchanadi.

3. Prizmalarga tekshirilayotgan sterjenni simmetrik ravishda qо‘yib, uning tagiga indikatorning о‘qi qо‘yiladi va indikatorning dastlabki holati 0 ga keltiriladi.

4. Sterjenning о‘rtasiga 0,5 kg tosh qо‘yiladi, indikatorning yangi holati aniqlanadi. Strelkaning burilishidan bо‘limlar soni n topiladi. n ning qiymati chiziqli о‘lchamga – metrga aylantriladi. Bu qiymatni beradi.

5. Shunday tajribani 0,5 kg, 1,0 kg, 2,0 kg massali yuklar uchun ham takrorlab larning qiymatlari aniqlanadi.

6. Yukni 0,5 kg dan kamaytirib yoki oshirib borib, tajriba qaytariladi .

7. Har bir yuk uchun (6) formuladan E topiladi. Tajribadan olingan natijalarni quydagi jadvalga yoziladi .

8.1-jadval

T/r	M, kg	l m	a m	b m	P,N	λ m	E,n/m^2				, %
1 2 3	1 1 1	0.1 0.036 0.5 Po’lat	0.03 0.03 0.03	0.001 0.001 0.001		0.00041 0.00298 0.0052
1 2 3	1 1 1	0.1 0.2 0.5 latun	0.03 0.03 0.03	0.001 0.001 0.001		0.00007 0.00056 0.0087

Sinov savollari

1. Elastik va plastik deformatsiyalarga tarif bering? Qanday elastik deformatsiya turlari mavjud?

2. Guk qonuni va uning chо‘zilish deformatsiyasiga tadbiqini chizmada tushuntiring.

3. Elastiklik moduli va uning fizikaviy manosini tushuntiring.

4. Elastiklik chegarasi nima? grafigini tushuntiring.
l-sterjenni uzunligi

a- sterjenni kengligi

b= sterjenni qalinligi

p– sterjenga qо‘yilgan kuch p=mg