204 -gurux talabasi Mahdiyeva Shahzodaning “Falsafa” fanidan oraliq nazorat ishi Toshkent-2022 y

O‘zbekiston Respublikasi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi


Nizomiy nomidagi
Toshkent davlat pedagogika universiteti


Sirtqi bo‘lim amaliy psixalogiya yo`nalishi
204 -gurux talabasi Mahdiyeva Shahzodaning
“Falsafa” fanidan oraliq nazorat ishi


Toshkent-2022 y.

“Falsafa” fanidan sirtqi bo‘lim talabalari uchun sessiya oralig‘i nazorat ishlari to‘plami. T., Nizomiy nomidagi TDPU – 2022 yil.

Ushbu sessiya oralig‘i vazifalari universitetning sirtqi bo‘lim

2-bosqich talabalari uchun mo‘ljallangan.
Tuzuvchilar: f.f.d. (PhD) U.Q.Mamayusupov
Taqrizchi: f.f.n. dos E.X.Rasulev
Ushbu sessiya oralig‘i nazorat ishlari to‘plami Universitet Ilmiy Kengashining 2022 yil № _ sonli yig‘ilishida tasdiqlangan.
20-VARIANT


1 - topshiriq. Quyidagi jadvalni to`ldiring. Dunyoqarshning tarixiy shakllari

Dunyoqarash shakllari	Davri	Asosiy xususiyatlari	Asosiy tushunchalari

Falsafaning tarkibiy qismlari

Falsafaning tarkibiy qismlari	Nimani o`rganadi

2- topshiriq. Quyidagi tayanch iboralardan bir-biriga bog‘lash asosida muayyan mavzu yuzasidan o‘z bilimlaringizni namoyon eting.
Axloqiy madaniyat, muomala odobi, etiket, kasbiy odob, axloqiy tarbiya, komil inson, namunaviylik.

3-topshiriq. Quyidagi mavzu asosida glossariy tuzing. Xalq amaliy san`ati va dizayn

4-topshiriq. Quyidagi mavzu asosida o‘z bilimingizni namoyon eting: Nazariya.

1. 
   - topshiriq.
   
2. 
   Falsafa fanining predmeti, maqsadi va vazifalari.
   

“Filosofiya” tushunchasining kelib chiqishi, ma’nosi va mohiyati.	“Dunyoqarash” tushunchasining mazmuni, dunyoqarashning tarixiy shakllari.	Falsafa fanining asosiy funktsiyalari va tahlili.	Falsafa fanining bilimlar sohasi va muammolari.
Falsafa (yunoncha φιλοσοφία — «donishlikni sevish», yunoncha φιλέω — «sevaman» va yunoncha σοφία — «donolik») — eng umumiy fan (nazariya), dunyoqarash shakllaridan biri, inson faoliyati sohalaridan biri. U kishi qanday yashashi, hayot kechirishi kerak (etika); qaysi narsalar mavjud va ularning tabiati qanday (metafizika); bilim nima (epistemologiya); hamda qanday fikrlash toʻgʻri (mantiq) ekanligini hal qilishga urinadi. Filosofiya — insonning dunyoda tutgan oʻrni va dunyoqarashining yaxlit tizimini ifodalovchi maʼnaviy faoliyatining bir shakli. Milodiy 2—3-asrlarda oʻtgan yunon faylasufi Diogen Laertskiyning shohidlik berishicha, yunon mutafakkiri Pifagor birinchi boʻlib oʻzini "filosof" deb atagan. Bu soʻz Geraklitning falsafiy taʼlimotida narsalarning tabiatini tadqiq etishga nisbatan qoʻllanilgan, tadqiqotchining oʻzi esa "filosof" deb atalgan. Keyinchalik "filosof" soʻzi har taraflama, keng , tushunarli va haqqoniy fikr yuritishga intiluvchi kishiga nisbatan qoʻllanilgan. Tarixiy maʼlumotlar yunoncha "philosophia" soʻzi arabchaga "falsafa" boʻlib oʻtganligi, arablar bu fanni "hikma" deb atashi, ruschaga "filosofiya" tarzida oʻtganligini tasdiqlaydi, demak falsafa bilan filosofiya soʻzlari bir xil maʼnoga ega.	Insoniyat foydalanayotgan barcha bilimlar F.dan boshlanib, falsafiy xulosa bilan yakunlanadi. F.ni fan darajasiga olib chiqqan Platon uni "mavjudlikni, mangulikni va doimiylikni bilish", Aristotel "narsalarning sabablari va asosiy tamoyillarini tadqiq etuvchi fan" deb bilgan, stoiklar uni nazariy va amaliy tafeilotlarga intilish deb, epikurchilar unga "aql vositasida baxtga erishish yoʻli" deb qaragan. Forobiy F.ni "hikmatni qadrlash" yoki fikrlash sanʼati deb bilgan. Oʻrta asrlar xristian F.sida u "tabiiy akl nuri vositasida erishiladigan dunyoviy donolik" (teologiya esa ilohiylik nuri vositasida erishiladigan ilohiy donolik) deb taʼriflangan. F. tarixi — inson tafakkuri tarakqiyoti tarixidir. F. tarixiga oid adabiyotlarda insoniyat tarixida xitoy F.si, hind F.si, Yevropa F.si ajratib koʻrsatiladi. Yirik diniy taʼlimotlar sifatida hinduiylik F.si, xristianlik F.si, buddaviylik F.si, islom F.sini koʻrsatish mumkin.	Falsafaning tarkibiy qismlariga bilish nazariyasi (gnoseologiya), metafizika (ontologiya, kosmologiya, falsafiy antropologiya, mavjudlik F.si, teologiya), mantik, etika, estetika, huquq F.si, naturfalsafa, fan F.si, tarix va madaniyat F.si, siyosat F.si, din F.si, psixologiya va boshqa kiradi. Bulardan tashqari, hozirgi zamon F.sida tibbiyot, tilshunoslik, musika, kibernetika va boshqa anik, fanlarning umummetodologik jihatlarini oʻrganuvchi F. yoʻnalishlari vujudga kelmokda. F.ning dunyoqarashlik, sotsiologik, aksiologik, antropologik, mantiqiy, psixologik va mafkuraviy funksiyasi bor.	Falsafaga hamma fanlarning boshlanishi, olamning asl mohiyatini va universal qonunlarini ochuvchi fan deb yondashishdan tortib uni oʻz tadqiqot obʼyekti va predmetiga ega boʻlmagan mavhum va oʻta umumlashgan, inson uchun foydasiz bilimlar majmui deb hisoblovchilar ham uchraydi. Falsafiy tadqiqotlar ratsional fikrlashga asoslangan bolib, tekshirilmagan farazlar va ishonchlarga oʻrin qoldirmaslikka intiladi. Turli faylasuflar ong tabiati haqida turlicha fikrlar bildirishgan, bu esa falsafaning oʻzi nima ekanligi haqidagi bahslarga sabab boʻlgan. Baʼzilarga koʻra, falsafa savol-javob jarayonini tekshiradi.