3- amaliy mashg‘ulot

V
; Co
II
; Co
III
; Co
V
; C
II
; C
IY
; S
II
; S
IY
; S
YI
; N
I
; N
II
; N
III
; N
IY
; N
Y
; P
III
; P
Y
; 
Cl
I
; Cl
III
; Cl
Y
; Cl
YII
; Mn
II
; Mn
IY
; Mn
YI
; Mn
YII
; Cr
III
; Cr
YI
; Pb
II
; Pb
IY
 va hokazo. 
v) Geliy (Ge), neon (Ne), argon (Ar) - valentlikka ega emas.
Gazsimon oddiy moddalarning molekulasi ikki atomdan iborat:
H
2
, N
2
, O
2
, F
2
, Cl
2
, Br
2
, J
2
; 
Inert gazlar He, Ne, Ar, Xe, Rn - bir atomdan iboratdir.

---

 
Kavalent bog‘lanish.
Atomlarning elektron juftlari orqali bog‘lanish kovalent bog‘lanish deyiladi. Bunday 
bog‘lanishni elektromanfiyligi o‘zaro teng yoki ozgina fark qiladigan element hosil qiladi . N
2
, 
Sl
2
,O
2
, N
2
, molekulalari orasidagi bog‘lanish kovalent bog‘lanish misol bo‘la oladi. Atomlar 
orasidagi kovalent bog‘lanish hosil bo‘lishi turlicha, ya’ni: 
1)Elektronlarni umumlashtiruvini ko‘rsatish orqali, 2) energetik yacheykalar orqali 3) atomlar 
elektron bo‘lutlarining bir-birini qoplashi orqali tasvirlash mumkin. Masalan; N
2
molekulasini 
hosil bo‘lishi H(Z

1) 1s
1
bo‘lgani uchun: 
1. N

N

N:N 
Vodorod xlorid malekulasining hosil bo‘lish N(Z

1) 1s
1
va Cl (Z

17) 3s
2
3p
5
Har xil atomlardan tuzilgan molekulalarda (HCl, H
2
O, NH
3
) esa elektronlar jufti 
elektromanfiyligi katta bo‘lgan atom tomon bir oz siljigan bo‘ladi, masalan, HCl molekulasida 
elektronlar jufti xlor atomi tomonga siljigan bo‘ladi, chunki xlor atomining nisbiy elektr 
manfiyligi (NEM)(283) vodorod atomiga qaraganda (2,1) katta. Kovalent bog‘lanish bunday turi 
qutbli kovalent bog‘lanish deb ataladi. 

---

Kimyoviy bog‘lanish bog‘ning uzunligi, bog‘lanish energiyasi, to‘yinganligi va 
yunaluvchanligi bilan harakterlanadi. Kimyoviy bog‘lanishning uzunligi molekuladagi atomlar 
yadrolari orasidagi masofa bilan ulchanadi. Bog‘lanish uzunligi qancha kichik bo‘lsa, kimyoviy 
bog‘-lanish shuncha mustahkam bo‘ladi. Kimyoviy bog‘ning mustahkamligi asosan bog‘lanish 
energiyasiga bog‘liq. Kimyoviy bog‘lanish energiyasi molekuladagi bog‘lanishni batamom uzib 
tashlash uchun sarflanadigan energiyaga teng bo‘ladi va uning miqdori kj/mol bilan ifodalanadi. 
 
Ion bog‘lanish. 
Ionlar 
orasidagi 
kimyoviy 
bog‘lanish 
ion 
bog‘lanishi deb ataladi. Ion 
bog‘lanish 
qarama-karshi 
zaryadlangan ionlarning bir-
biriga elek-trostatik kuchlar 
vositasida tortilishi natijasida 
hosil bo‘ladi. Ion bog‘lanish 
NEM lari bir-biridan keskin 
farklanuvchi 
elementlar,
masalan 1 va 11 gruppa 
metallari bilan tipik metallarmaslar-galo-genlarning birikishidan vujudga keladi.