3- ma’ruza dielektriklarni qizdirish asoslari va qurilmalari. Reja Mikroto’lqinli pechlar

Elektrokimyo (anoddagi) silliqlash va yalti-ratish - past tok zichligida 
bajariladi va metallning makro va mikrorelefini hosil qiluvchi g‘adur-g‘udurlarini 
eritishdan iborat. Natijada sirtni mikrogeometriyasi yaxshilanadi, u silliqlanib oyna 
kabi yaltiraydi. Bu usulda sirtning g‘adir-budirligi mexanik silliqlash yoki 
yaltiratishdagi miqdorlariga teng bo‘ladi. 
Elektrokimyo silliqlash yoki yaltiratish jarayoni ishlov olayotgan sirtni
chuqurchaklarida (anod) elektroliz jarayonida eritishni maxsulotlari yig‘iladi. Ular
katta elektr qarshilikka ega va shuning uchun tok zichligi kamayadi (rasm -8.3). 
 
3.6-rasm- Statsionar elektrolitda elektrokimyo silliqlash-yaltiratish 
sxemasi 
 a-detalni sirtini ishlov boshlanishidagi mikrogeometriyasi va tokni chiziqlari; b-
o‘shani o‘zi ishlov oxirida: 1-ishlovdagi detal; 2-elektrolit; 3-vanna; 4-katod; 5, 6-
ishlov boshlanishidagi va oxiridagi tok chiziqlari; 7-manba. 
Sirtning balandliklarida elektr maydon konsentratsiyalanadi va tok zichligi 
ko‘payadi. SHuning uchun balandliklarni erish jaraeni ko‘p marta tezlashadi va 
metallni mikrosirtini ketma-ket tekislanishi sodir bo‘ladi.
Tekislash va yaltiratish operatsiyalari odatda elektrolit tarkibini o‘zgartirmay 
bitta vannada ba-jariladi. Buning uchun sekin asta tok kamaytiriladi, bu tekislashga 
xarakterli bo‘lgan (R
a 

0,16 

2,5 mkm) sirtni mikrogeometriyasidan tekis 
yaltiroq sirtga (R
a 

 0,025 

0,4 mkm) o‘tishga olib keladi. Metallning solishtirma 
hajmi tekislashda 50-100 mkm

min bo‘ladi, yaltiratishda 0,5-5,0 mkm

min bo‘ladi. 
Elekt-rolitni tarkibi va rejimni parametrlari metallni fizik-kimyo xususiyatlariga 
bog‘liq. Masalan, VM-1 aralashmani tekislash va yaltiratishni birgalikda bajarish 
sulfat kislotani 85% eritmasida, tokni zichligi (1-4) 10
4
A

m
2
amalga oshiriladi. 
Bunda vannadagi kuchlanish 20-30 V va xarorat 20-40
0
S bo‘ladi. Tekislash 
jarayonini muddati 5-6 min, yaltiratishniki 15-30 min. 
Elektrokimyo ishlovda energiya manbasi sifatida o‘zgarmas tok 
generatorlari yoki kuchlanishi 6-24 V va tok kuchi 12,5 kA-gacha bo‘lgan yarim 
o‘tkazgichli tug‘rilagichlar bo‘ladi. Mehnat havfsizligi shartlariga binoan 
to‘g‘rilagichga berilgan kuchlanish transformator orqali pasaytiriladi. Vannalar 
erga ulanib, ventilyasiya bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Vannalar oralari rezina 
gilamchalar yopilgan yog‘och pol bo‘lishi kerak.