69–70-darslar
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN ISHLASH
71-dars
GAP URG‘USI
Bilib oling
Gapda so‘zlovchi tomonidan alohida ahamiyat
berilib, ta’kidlab ko‘rsatilgan bo‘lakning kuchli ohang
bilan aytilishi gap urg‘usi (yoki mantiqiy urg‘u) deyiladi.
Gap urg‘usini ixtiyoriy ravishda ko‘chirish mumkin:
1. Kecha muzeyga biz bordik (biz bordik).
2. Biz muzeyga kecha bordik (kecha bordik).
3. Biz kecha muzeyga bordik (muzeyga bordik).
4. Bordik biz kecha muzeyga (bordik).
Ko‘rinadiki, asosiy fikr gap urg‘usini olgan bo‘lakka
qaratilgan bo‘ladi.
Eslatma
Kesim mantiqiy urg‘u olganda gapdagi o‘rni o‘zgaradi.
72–73-darslar
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN
ISHLASH
74-dars
TO‘LIQ VA TO‘LIQSIZ GAPLAR
154-mashq. Gap juftliklaridagi birinchi gaplarga asoslanib, ikkinchi
Bilib oling
Barcha zarur bo‘laklari mavjud gap to‘liq gap deyiladi.
Tushirilgan bo‘laklari oldingi gaplardan anglashilib
turadigan gap to‘liqsiz gapdir.
75-dars
MATN VA LUG‘ATLAR BILAN ISHLASH
76–77-darslar
GAPNING IKKINCHI DARAJALI
BO‘LAKLARI YUZASIDAN TAHLIL
78–79-darslar
NAZORAT ISHI VA UNING TAHLILI
7-BO‘LIM
UYUSHIQ VA AJRATILGAN BO‘LAKLI GAPLAR,
GAP BO‘LAKLARI BILAN ALOQAGA
KIRISHMAYDIGAN BO‘LAKLAR
80-dars
GAPNING UYUSHIQ BO‘LAKLARI
163-topshiriq. Gaplarni ko‘chiring. Ajratilgan gap bo‘laklarining qanday
Bilib oling
Grammatik jihatdan bir xil shakllanib, ko‘pincha,
bir xil so‘roqqa javob bo‘ladigan, o‘zaro tång bog‘langan va barchasi gapning bitta bo‘lagiga tobålanadigan
bo‘laklar uyushiq bo‘lak deyiladi.
Masalan: Bola goh många, goh unga qarar edi.
Gapning barcha bo‘lagi uyushadi:
1) uyushiq ega: Bugun Anvar yoki Sobir navbatchilik
qiladi;
2) uyushiq kesim: U asta joyiga o‘tirib, gapira
boshladi. Yo‘l kång va tåkis edi;
3) uyushiq to‘ldiruvchi: Kitob va daftarlarni kåltirdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
