3. arpaning o’sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ekish me’yorlari va chuqurliklariining ta’siri doc
Ekinzor strukturasi va hosildorlik (2013 yil)
Download 410.25 Kb. Pdf ko'rish
|
arpaning osishi rivojlanishi va hosildorligiga ekish meyorlari va chuqurliklariining tasiri
- Bu sahifa navigatsiya:
- 3.19-jadval
|
Ekinzor strukturasi va hosildorlik (2013 yil)
Ko’rsatkichlar Ekish chuqurligi, sm 3 5 7 9 11 Mavlono Hosilni yig’ishtirish oldidan 1 m 2
240,3 243,1
262,0 197,4
128,6 Mahsuldor tuplanish 1,43 1,69
1,59 1,29
1,29 1 m
2 mahsuldor poyalar soni 346,5
413,3 419,2
256,6 167,2
Boshoqdagi donlar soni 38,1
38,3 37,1
37,6 37,1
1000 dona don massasi, g 32,3
33,4 36,0
44,1 46,3
Hosildorlik, s/ga 43,5
53,6 53,4
41,7 29,2
Temur Hosilni yig’ishtirish oldidan 1 m 2
239,6 242,3
261,4 196,2
125,8 Mahsuldor tuplanish 1,41 1,68
1,57 1,28
1,21 1 m
2 mahsuldor poyalar soni 339,2
409,1 411,8
254,7 154,4
Boshoqdagi donlar soni 38,0
38,7 37,0
37,4 36,6
1000 dona don massasi, g 31,7
34,3 36,1
45,3 46,7
Hosildorlik, s/ga 40,3
51,7 49,3
39,6 25,2
3.18-jadval Arpa hosildorligining ekish chuqurligiga bog’liqligi (2013 yil) Ekish
chuqurligi, sm Qaytariqlar O’rtacha Qo’shimcha I II
III IV
s\ga %
3 39,7
45,3 44,2
44,8 43,5
- 100
5 55,4
51,5 57,3
50,2 53,6
10,1 123,2
7 56,1
52,6 50,3
54,2 53,4
9,9 122,8
9 42,7
39,2 40,8
44,1 41,7
-1,4 95,9
11 27,3
31,2 28
30,3 29,2
-14,3 67,1
Temur 3 43,2 37,4 39,4
41,2 40,3
- 100
5 53,6
51,0 54,0
48,2 51,7
11,4 128,3
7 49,3
48,6 46,2
53,1 49,3
9,0 122,3
9 40,3
36,3 45,1
36,7 39,6
-0,7 98,3
11 22,3
23,7 27,2
26,6 25,2
-15,1 62,5
Umumiy bo’yicha: EKIF 05 = 3,98 s; Ekish chuqurligi bo’yicha (A omil): EKIF 05 = 2,81 s; Nav bo’yicha (B omil): EKIF 05 = 1,76 s; Tajriba aniqligi: P = 3,4 % PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
66 Shunday qilib, Samarqand viloyatining o’tloqi-bo’z tuproqlari sharoitida arpadan yuqori hosil olishda urug’larni optimal ekish muddatida 5 sm chuqurlikka ekish urug’larning dala unuvchanligi yuqori bo’lishini, o’simlikning qulay o’lchamlarda tuplanishini, yaxshi o’sib-rivojlanishini ta’minlaydi.
O’zbekistonda bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o’tish sharoitida qishloq xo’jaligining barcha sohalarida bo’lgani kabi aholini don va non mahsulotlariga bo’lgan talabini ta’minlash maqsadida yetishtirilayotgan bug’doyning iqtisodiy samaradorligi ko’rsatkichlarini aniqlash bugungi kunda dolzarb masala hisoblanadi. Iqtisodiy samaradorlik mahsulot hajmi, sifati va uni ishlab chiqarishga ketgan xarajatlar miqdori bilan bog’liqdir. Arpa navlarini o’stirishda bir gektar ekinzorga sarflangan xarajatlarni aniqlashda urug’lik bahosi, o’g’itlar, zaharli kimyoviy moddalar, tuproqni ishlash, hosilni yig’ishtirish, donni tashish va tozalash, mehnat haqi, qishloq xo’jalik mashinalarini joriy ta’mirlash va amortizasiya, yoqilg’i va moylash, umumishlab chiqarish va umumxo’jalik, sug’urta xarajatlari hisoblandi. Arpa navlarini o’stirishning iqtisodiy samaradorligini tahlil qilish shuni ko’rsatadiki, yetishtirilgan mahsulotning yalpi bahosi, 1 gektar ekinzorga sarflangan xarajatlar, yetishtirilgan 1 s donning tannarxi, 1 gektardan olingan shartli sof foyda, rentabellik darajasi ekish me’yorlariga bog’liq holda o’zgardi. O’tkazilgan tajribalarning iqtisodiy samaradorligini tahlil qilish, maqbul ekish me’yorida arpa o’stirishning iqtisodiy samaradorligi ko’rsatgichlari yuqori bo’lishini ko’rsatdi (3.19-jadval). Ekish me’yorlarini 2,5 mln dan 5,5 mln ga oshirib borishda urug’likka sarf xarajatlarning ortishi va hosilni yig’ishtirishga sarflangan xarajatlarning ortishi hisobiga jami xarajatlar oshib bordi. PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
|
