3. Balansli modulyatsiya Bir polosali modulyatsiya Burchak modulyatsiyalangan signallar

Esanov SH
UZLUKSIZ (ANALOG) MODULYATSIYALANGAN SIGNALLAR
Reja:
1.Modulyasiya xaqida tushuncha
2. Amplituda modulyatsiyasi

3. Balansli modulyatsiya

4. Bir polosali modulyatsiya
5. Burchak modulyatsiyalangan signallar

Modulyasiya deb yuqori chastotali garmonik tashuvchi tebranishning biror bir parametirini (amplitudasini, chastotasini, yoki fazasini) past chastotali birlamchi signalning o‘zgarirish qonuniga mos ravishda o‘zgarishiga aytiladi.
Sinusoidal signal amplituda, chastota va faza kabi parametrlar bilan tavsiflanganligi sababli uzluksiz modulyatsiyaning uchta asosiy turi mavjud:
1. Amplituda modulyatsiyasi (AM).
2. Chastotani modulyatsiyasi (ChM).
3. Faza modulyatsiyasi (FM).
Impulsli modulyatsiyada xabar tashuvchisi sifatida impul'slar ketma-ketligi ishlatilib u bir qator parametrlar bilan tavsiflanadir: amplituda, davomiyligi, vaqt o‘qidagi pozitsiyasi, impulslar soni va boshqalar.
Modulyatsiyaning afzalliklari (modulyasiyalanmagan signal bilan taqqoslaganda):
1. Bitta aloqa liniyasida kanallarni ko'paytirish imkoniyati.
2. Shovqinga bardoshli modulyatsiya usullaridan foydalanganda uzatilayotgan ma'lumotlarning ishonchliligini oshirish.
3. Radiokanal orqali uzatishda signal nurlanishi samaradorligini oshirilishi.
4. Aloqa kanallari samaradorligini oshirilishi va xabarlarni uzatish narxini arzonlashishi.

Amplituda modulyatsiyasi

Amplituda modulyasiyasi deb yuqori chastotali garmonik tashuvchi tebranishning, amplitudasini past chastotali birlamchi signalning o‘zgarish qonuniga mos ravishda o‘zgarishiga aytiladi.

Modulyatsiya koeffitsienti deb modulyatsiyalovchi signal amplitudasining tashuvchi tebranish amplitudasiga nisbatiga aytiladi, ya’ni . Uning qiymati modulyatsiyalovchi signal shakli qabul qilish qurilmasi chiqishida buzilmasdan aks ettirilishi uchun oralig‘ida o‘zgarishi kerak. Agar bo‘lsa, bunday modulyatsiya ortiqcha modulyatsiyaga olib keladi, bu holda qabullash qurilmasi amplitudasi modulyatsiyalangan signaldan uning o‘rovchisi ni buzilishlar bilan ajratib oladi, chunki qabullash qurilmasida detektor sifatida tokni faqat bir tomonga o‘tkazish xususiyatiga ega bo‘lgan nochiziqli elementlardan foydalaniladi.
Murrakab AM signalining spektrini ko‘rib chiqaylik. Murrakab past chastotali birlamchi signal, amplitudalari va chastotalari xar xil bo‘lgan “n” – ta garmonik tebranishlar yg‘indisidan iborat bo‘lsin:



Murrakab past chastotali birlamchi signalning spektri

AM signallarni olish usullari

AM signallar odatda yarim o‘tkazgich diod, tranzistor yoki elektron lampalardan nochiziqli element sifatida foydalanish orqali olinadi.