3. Hayotiy jarayonlarning kimyoviy asoslari va moddalar almashinuvi

DNK molekulasi uzunligi, nukleotidlar soni, H₂ bog’larni aniqlashga doir masalalar
1. DNK molekulasining tarkibida 1320 ta adenin nukleotidi bor. Adenin nukleotidlari umumiy nukleotidlarning 33% ni tashkil qilsa, DNKning uzunligi necha nm bo’ladi?


Izoh. DNK molekulasi ikki zanjiridagi nukleotidlar o’zaro bir-biriga vodorod bog’lar orqali, har bir zanjirdagi nukleotidlar esa bir-biriga o’zaro fosfodiefir bog’lar orqali bog’langan. Ushbu fosfodiefir bog’lar soni har bir zanjirda nukleotid sonidan 1 taga, DNK dagi jami nukleotidlardan 2 taga kam. Vodorod bog’lar A va T orasida 2 ta G va S orasida 3 ta joylashgan, bir zanjirdagi nukleotidlar orasidagi masofa 0.34 nm yoki 3.4 A⁰ ga tang. DNK tarkibidagi xar bir nukleotid tarkibida 1 tadan pentoza bo’ladi.
Yechim: 33%---------1320 ta
100%---------x=4000 ta
DNK uzunligi hisoblanayotganda 1 ta zanjirdagi nukleotidlar soni hisobga olinadi. Shunga ko’ra 4000/2=2000 ta 2000x0.34= 680 nm
Javob. 680 nm
2. DNK ning tarkibidagi 69 juft nukleotid bo’lib, ularning tarkibida G nukleotidlari umumiy miqdori T nukleotidlaridan ikki xissa ko’p bo’lsa, ushbu DNK fragmentidagi vodorod bog’lar sonini aniqlang?
Izoh. DNK molekulasida adenin doimo timinga, guanin esa sitozinga doimo son jihatdan tengdir.
Yechim: Guanin nukleotidi timindan ikki xissa ko’p ekan demak sitozin ham adenindan ikki xissa ko’p bo’ladi.
Shunga ko’ra: x+2x=69 ta
3x=69
x=23; 2x=46.
Javob. 184 ta

3. DNK bo’lagi tekshirilganda, unda 100000 ta vodorod bog’ mavjudligi aniqlandi. Agar bu bog’larning 60% ini G-S juftligi hosil qilsa, DNK bo’lagining uzunligi qancha?(qo’shni asoslar orasidagi masofa 0.34 nm)

Izoh. Vodorod bog’lar A va T orasida 2 ta G va S orasida 3 ta joylashgan, bir zanjirdagi nukleotidlar orasidagi masofa 0.34 nm yoki 3.4 A⁰ ga tang.
Yechish: 100000