3-laboratoriya ishi Mavzu: Marshrutizatorning asosiy koʻrsatkichlarini sozlash. 17-variant Guruh

Laboratoriya ishini bajarish tartibi
Laboratoriya ishini bajarish uchun dasturdan foydalangan holda kerakli boʻlgan tarmoqni loyihalab olish kerak boʻladi.
Quyidagi rasmda sodda holdagi tarmoq misol keltirilgan tarmoq uchun bir nechta kopmyuter, switch, server axborot uzatuvchi kabellar va eng asosiysi router qurulmasi asosida loyihani amalga oshiriladi. Barcha qurulmalar kabellar orqali ulangan.
Kerakli routerni sozlash uchun ushbu router hususiyatlari oynasiga kiriladi. Sozlamalar rejimiga oʻtgandan soʻng bir nechta buyruqlar ketma-ketligini kiritish lozim.
Shu bilan birga biz routerni chap tomonni LAN tarmoq desak, oʻng tomonini Internet tarmogʻi desak LAN tarmogʻimizni Internet tarmogʻiga bogʻlashimiz uchun router eng katta manba hisoblanadi.

6.1-rasm. Sozlamalar oynasi

Routerga kirib sozlamalr rejimidan routerni chap va oʻng tomonidan kelgan interfeys portlari yoqiladi va shu inerfeyslarga Gateway IP adresi beriladi.

Kiyingi kiritadigan buyruqlar LAN tarmoq tamondagi foydalanuvchilarga yanada qulaylik tugʻdirish maqsatida routerda DHCP protokolining buyruqlari kiritiladi. DHCP bu LAN tarmogining foydalanuvchilariga avtomatik tarzda IP addres ketma-ketlikda berishi tushuniladi.

6.2-rasm. LAN tarmoqni sozlash jarayoni

DHCP prtokoli kiritib olingach, foydalanuchini kompyuteri aftomatik tarzda IP address olganini koʻrish uchun “Desktop” boʻlimiga oʻtiladi.

6.3-rasm. IP addressni koʻrish oynasi

Routerga komandalarni kiritilgandan soʻng LAN tarmoq bilan Internet orasida olaqa borligini, foydalanuvchi kopyuteridan paket yuborish orqali tekshirib koʻrish mumkin.

Foydalanuvchi kompyuteridan paket yoborilib swichdan, routerdan oʻtib serverga yetib borib, yana paketning qaytib kelish holati quydagi rasmlarda koʻrsatilgan.

Laboratoriya ishi boʻyicha savollar:
1. Global tarmoq qurilmalarini sanab bering.
2. Marshrutizator vazifasi nimadan iborat?
3. Server qanday qurilma hisoblanadi?
4. Simsiz tarmoqlarda marshrutlash qanday amalga oshiriladi?

1) Global tarmoq qurilmalari Umumiy kommutatsiya telefon tarmoqlari (Public Switched Telephone Networks – PSTN) va T-karer yoki Xizmatlar integratsiyalashgan raqamli tarmoqlar (Integrated Services Digital Network ISDN) kabi ijaraga olinadigan liniyalarda ishlash uchun mo‘ljallangan. ISDN – telefon tarmoqlari orqali raqamli ma’lumot xizmatlarini berish standartidir.

Global tarmoqqa ulanish qurilmasi modem kabi analog tashkil etuvchisi bo‘lishi mumkin yoki ISDN aloыa kabi to‘liq raqamli bщlishi mumkin. Ko‘p global tarmoq qurilmalari o‘zoq masofalarga uzatish uchun signalni o‘zgartiradi yoki yuqori o‘tkazish imkolniyatlarini yaratish uchun yagona uzatish tarmog‘ida ko‘p kanalli ulanishlarni yaratadi. Bunday qurilmalarning barchasini muhokama qilish shart emas, biroq kundalik tajribada ko‘proq uchraydigan quyidagi bir qator qurilmalarni ko‘rib chiqamiz:

1. Analog telefon modemlari;

2. ISDN adapterlari;
3. Kabel televideniesi modemlari;
4. DSL modemlari va marshrutizatorlari;
5. Ulanish serverlari;
6. Uzoqda joylashgan marshrutizatorlar.

2) Marshrutizator yoki router – bu ikki va undan ortiq turli xildagi tarmoqni bir-biri bilan bog’lab beruvchi qurilmadir. Marshrutizator dastur va qurilma ko’rinishida bo’ladi.

3) Server mijoz kompyuterlari soʻroviga javob berish uchun moʻljallangan, nisbatan yuqori hisoblash imkoniga ega boʻlgan kompyuter. Server ma'lum bir sohaga xizmat qilishi ham mumkin. Server tarmoqdagi ma`lumotlarni saqlaydi, tarmoqning boshqa nuqtalariga uzatadi va asosiy xizmati – foydalanuvchilarni internetga ulaydi. Ayni mana shu xizmatlarni bajaradigan tashkilotni – provayder deb atashadi. Ularning serverlari internetga kirish darvozalari hisoblanadi.

4) Marshrutlash bu- kerakli manzilga axborotni blokini uzatish yo’lini aniqlash jarayonidir. Dunyo endi tarmoqlarga to'lib toshgan va haqiqatan ham ushbu tarmoqlar aloqa sohasida tezroq harakat qilishimizga yordam beradi.