So‘z birikmalari Gap
ertalabki quyosh, ko‘m-ko‘k barglar, 1. Barglar jilvalanadi
nafis barglar, mayin 2. Bahorning mayin shabbodasida
shabbodada hilpirayotgan yam-yashil raqs tushayotgan ko‘m-ko‘k barglar
barglar, quyosh nurida, to‘lin oy quyosh nurida jilvalanadi.
nurida, ming bir rangda 3. Bahorning mayin shabbodasida
tovlanadi, jilvalanadi raqs tushayotgan ko‘m-ko‘k barglar,
ming bir rangda tovlanadi, ertalabki quyosh nurida erkalanib,
jilvalanadi…v.h.
1-topshiriq:
1. Jadval bo‘yicha dastlab so‘z birikmalarining qanday hosil qlinish usullarini izohlang.
2. So‘z birikmasini gapdan qaysi xususiyatiga ko‘ra farqlanishini izohlang.
3. So‘z birikmasida bosh va ergash so‘zlarning vazifasi nimadan iborat va nimaga xizmat qiladi.
4. Jadvalda «Barglar jilvalanadi» yig‘iq gapi bilan «Ko‘m-ko‘k barglar quyosh nurida jilvalanadi» yoyiq gapini taqqoslang.
2-topshiriq. Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil qiling.
«Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil o‘tkazilganda,Talabalar bilishi va bajara olishi kerak:
«Gap bo‘laklari yuzasidan tahlil o‘tkazilganda, o‘quvchilar so‘zlarning o‘z ma’nosida va ko‘chma ma’noda ishlatilganligini fahmlay oladilar». So‘zlarning o‘z ma’nosi va ko‘chma ma’noda ishlatilganligi so‘z birikmasida aniqlanadi. U ham so‘z kabi predmet, ish-harakat va ularning belgisini ifodalash uchun xizmat qiladi, ham shu xildagi boshqa narsa, buyum, shaxs, belgi, ish-harakatlardan ajratib, fikrni so‘zga nisbatan aniqroq ifodalaydi: M:
xatni
nimani o‘qimoq? she’rni
hikoyani
uyda o‘qimoq
qayerda o‘qimoq? maktabda
kutubxonada
astoydil
qanday o‘qimoq? ifodali o‘qimoq
to‘g‘ri
shoshilib
sekin
O‘quvchilarning so‘zning o‘z va ko‘chma ma’nolari haqidagi tasavvurlarini boyitish uchun ayrim ijodiy o‘quv — topshiriqlaridan foydalanish mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |