3-ma’ruza mavzu: O‘zgaruvchan tok elektr zanjirlari. Aktiv induktiv va sig’im elementli o’zgaruvchan tok zanjiri reja

Quvvat koeffitsienti 0,78;

Aylanish tezligi 2800 ayl/min; Tok tarmog‘i 220/380 V; Tok chastotasi 50 Gs; Chulg‘amlar ulanishi ―uchburchak‖ Chulg‘am toklari 0,64/0,37 A.

24. 
    http://electricalschool.info/spravochnik/1434
    

24. 
    220 V
    

24. 
    220 V
    

Izox: Polsha elektr dvigatellari ishlab chiqarishda Yevropa va Osiyoda yetakchilik qiladi. Mamlakatimizda ham bu dvigatellar juda keng tarqalgan.


Sinusoidal kuchlanishning ta’sir etuvchi qiymati. Vaqt davomida sinusoidal qonun asosida o‘zgaruvchi kuchlanish uchun effektiv-ta’sir etuvchi qiymat tushunchasini kiritamiz. Chunki biz uchun ko‘proq elektr tokining oniy (lahzalik) qiymati emas, ta’sir etuvchi (biror vaqt davomida olingan o‘rtacha

U 		1	^Tu ^2 (t)dt
	T 0

U _m U 2
U  ^U₂^m  0,71U _m

qiymati) ahamiyatlidir. Buning uchun kuchlanishni vaqt (bir tebranish

davri) davomidagi integral qiymatini topamiz. _{311 V}

Bu munosabatni tajribada tekshirish uchun ikkita bir xil lampani birinchisini o‘zgaruvchan tokka ikkinchisini o‘zgarmas tokka ulaymiz 13-rasm. O‘zgarmas tokda 220 V kuchlanish o‘rnatamiz. O‘zgaruvchan tok manbasi kuchlanishini ham lampalarning yonishi bir xil bo‘lguncha oshirib boramiz. Shunda o‘zgaruvchan kuchlanishning amplitudasi 311 V bo‘lganda lampalarni yonishi bir xil bo‘ladi. Tajribani nafaqat yoritish o‘lchab, balki boshqa har qanday energetik kattalikni o‘lchab ham amalga oshirish mumkin. Demak amplitudasi 311V bo‘lgan o‘zgaruvchan kuchlanishning to‘liq T davrdagi o‘rtacha energiyasi 220 V o‘zgarmas kuchlanishning energiyasiga ekvivalent ekan.

220 /311 = 0,71.

Amalda o‘lchov qurilmalari doimo kuchlanishning efektiv (bir tebranish davridagi o‘rtacha) qiymatini o‘lchaydi. Lekin amplitudaviy qiymat ham muhim texnologik ahamiyatga ega. Masalan kabellarning izolyatsiya mustahkamligini ta’minlashda amplitudaviy qiymat hisobga olinadi.

O‘zgaruvchan tok 311V O‘zgarmas tok 220 V

13-rasm. o‘zgaruvchan kuchlanishning tsir etuvchi qiymatini aniqlash.

Demak ta’sir etuvchi qiymati 220 V bo‘lishi uchun sinusoidal o‘zgaruvchan kuchlanishning amplituasi U_m =311 V bo‘lishi kerak.

4.