3-ma’ruza Mavzu: Tizimli dasturiy ta’minot. Operasion tizim, Mobil Operasion tizimlar va ularning turlari. Windows, Linux operasion tizimlari va ularni kompyuterga o’rnatish. Disklarga xizmat ko’rsatuvchi dasturlar

Arxivator dasturlar. Arxiv fayl yaratishda quyidagi dasturlar kullaniladi, ularni ikki sinfga bulish mumkin:

1. 
   Ixchamlovchi, tahlovchi dasturlar, arxivatorlar;
   
2. 
   Zahira nusxa olish dasturlari.
   

Tahlovchi dasturlar axborotni ixchamlashning maxsus usullarini kullash yordamidafayllarning kichik o‘lchamli nusxalarini yaratadi va bir necha fayllar nusxalarini yagona arxiv faylga jamlashi mumkin. Zahira nusxa olish dasturlari kattik diskdagi axborotni stimer kassetalari yoki disketaga nusxasini olish uchun muljallangan.
Arxiv fayl. Arxiv fayl ixcham holda joylashtirilgan bir yoki bir necha fayllar yiGindisidan iborat bo‘lib, yaxlit fayldan ularning zarurat tuGilishida dastlabki ko‘rinishda chiqarib olish mumkin. Arxiv fayl uzida mundarijani aks ettiradi va unda quyidagi axborot mavjud:
Fayl nomi, katalog haqida ma’lumot, faylni aniqlash sanasi va vaqti, diskdagi fayl o‘lchami, arxivdagi o‘lchami, arxiv butunligini tekshirish uchun har bir faylni tsiklik nazorati, Arj, Pkzip, JHA, Pkpak, Jce.
Qisqacha tavsifi. RAR 1. 33 ning Pkzip 2. 04 e, Arj 2. 41, JHA 2. 11 ga solishtirma asosiy tavsifini beramiz:

1. 
   Ixchamlash darajasi. EXE, COM, ZIR, OBY, OVR xildagi fayllarda va ularga uxshash RAR boshqa arxivotorga solishtirganda maksimal kisish darajasini ta’minlaydi, bu bilan PKZIP VA ARJ dan 0, 5-3% ga utadi (EXE va COM fayllar, LZEXE, PKZITE, DIET tipdagi dasturlar tomonidan ixchamlashtirilgan). Ayrim fayllar yutuk o‘lchamning 5-7% ga etishi mumkin. Ixchamlash usuli natijaga unchalik ta’sir kilmaydi. Matnli axborot PKZIP va ARJ kabi ixchamlanadi.
   
2. 
   Ixchamlash uslubiga bog‘liq, odatda 32 kilobayt o‘lchamli fayllarda. Katta matnli fayllarda RAR odatda boshqa arxivatorlardan ancha ustun. Ma’lumotlar bazasi fayllari qayta ishlanganda RAR, PKZIP arxivatorlari bir muncha yon beradi (ayrim xollarda ARJ), bunda ish o‘lchami va vaqtiga ixchamlash metodi (uslubi) ta’sir etishi mumkin (m0-m5). Grafik axborotni zichlashish darajasi fayllar turiga bog‘liq. Katta mikdordagi kichik fayllarni tahlashda (RAR) ARJ va PKZIP dan fayllar nomlari hisobiga yutishi mumkin. Uzluksiz (solid) arxiv yaratishda, ular tarkibida bir xil fayllar bulsa, ixchamlash (kisish) darajasi 10-40% va undan ortiq oddiy arxivga tahlashdan ustun keladi.
   
3. 
   Ixchamlash tezligi RAR tahlash tezligi PKZIP tezligidan 15 % kam. Boshqa arxivatorlar sekinrok ishlaydi.
   

Ochish tezligi.
Ochish tezligi bo‘yicha RAR fakat PKZIPdan keyin turadi.

4. 
   Talab qilinuvchi resurslar: RAR ishlashi uchun MS. DOS 3. 0 yoki cungi boshqa versiyalari zarur. Bush operativ xotiraning kiritishi uchun minimal o‘lchami 380 kilobayt, bu ko‘rsatkichning oshirishini tahlash va ochish tezligini oshirishini, disk operatsiyalarini buferlash hisobiga to‘la ekranli koplashda ishni tezlatish mumkin.
   
5. 
   Qo‘shimcha imkonyatlar.
   

Standart vazifalardan tashkari RAR kuydagalarni taminlaydi:
1. To‘la ekranli interfeys boGlanish:

1. 
   ochiluvchi va yopiluvchi fayillarni tanlash;
   
2. 
   arxivdagi kichik kataloglar strukturasi emulyatsiyasi;
   

v) “sichqon” bilan ishlash;
g) konfiguratsiya (shakl) fayilida parametrlarni saklanishi;
d) oddiy va taxlangan fayillarni matnli yoki 16-li shaklda kurish.
2. Maxsus vazifalar:

1. 
   arxiv faylni disketlarga ko‘chirish uchun qismlarga bulish (volumes);
   
2. 
   o‘z-uzidan ochiluvchi arxivlarni yaratish va modifikatsiya (IFX) qilish;
   

v) o‘zi ochiluvchi (taxi ochiluvchi) arxiv tomlarini yaratish;
g) o‘ta zichlashishi va kisilishi darajali uzluksiz arxivlar(solid) yaratish;

4. 
   parol (shartli suz)lar asosida axborot himoyasi;
   
5. 
   arxivlarni modifikatsiyadan himoyalash;
   

j) zararlangan arxivlar tuzilishini tiklash;
z) arxiv va alohida fayllarga izohlarni kushish.
3. To‘la ekranli tartibda ZIP, ARJ, LZH arxivlari bilan ishlarni kullash.

1. 
   tahlanuvchi va ochiluvchi fayllarni tanlash.
   
2. 
   arxivdagi kichik kataloglar strukturasini emulyatsiya qilish.
   

v) arxivlar ustida asosiy operatsiyalarni bajarish.