3-Mavzu: Aksiyadorlik jamiyatlarida moliyaviy menejmentni tashkil etish mexanizmi Reja

Кичик бизнес корхоналарининг таснифланиши
Молиявий менежмент нуқтаи назаридан кичик бизнес корхоналарини икки тоифага ажратиш мумкин:

• бирлашма (холдинг, консорциум ва ҳ.)лар тизимига кирувчи кичик бизнес субъектлари. Бундай корхоналар катта молиявий имкониятлар эга, чунки уларнинг ортида қўллаб-қувватловчи бирлашма (ҳолдинг)лар мавжуд.
• рақобат муҳитида фаолият юритувчи кичик бизнес субъектлари. Бундай корхоналар юқори молиявий рискларнинг юзага келиш эҳтимоли мавжуд, лекин уларда эркин фаолият юритиш учун кенг имкониятлар мавжуд.

МОЛИЯНИ БОШҚАРИШНИНГ КАДРЛАР ТАЪМИНОТИ
Кўп ҳолларда кичик корхоналар молиясини бошқаришда раҳбарият билан бош бухгалтер каби муносабатда бўладиган иқтисодчилар, юристлар (агарда фаолиятда мавжуд бўлса) кабилар иштирок этади.
Айни вақтда кичик бизнесда молияни бошқариш тизимини ташкил этишнинг учта самарали усули мавжуд:

• лавозимларни бирлаштириш (масалан, бош бухгалтер ва молиявий директорни битта шахсда). Бу ҳолатда молиявий хизматларни амалга ошириш харажатлари камаяди, лекин қарор қабул қилиш сифати ёмонлашади;
• алоҳида махсус молия бўлими ёки молиявий лавозим (молиявий директор, молиявий менежер). Бунда кўп харажат талаб қилади, молия соҳасидаги юқори даражали мутахассислар қиммат туради, кам тажрибага ва ихтисослашмаган мутахассисга эга бўлиш – ўзига қиммат. Бундай тизимни самарали ташкил этиш имконияти фақат бирлашган корхоналар таркибига киривчи корхоналарда бўлиши мумкин;

молиявий бошқарувнинг ихтисослашган ташкилотларга берилиши аутсорсинг ёки субпудрат деб номланади. Аутсоринг афзалик томони – юқори сифатли қарорлар қабул қилинади; аутсорсинг салбий томони – аутсорсинг ташкилотларининг ҳозирги кунда мамлакатимизда деярли йўқлиги, аутсорсинг хизматларининг жуда қимматлиги ва корхонанинг бундай жараёнда корхонанинг молиявий ҳолат ёмонлашмаслигига ишонч йўқлиги.

Молиявий менежерларнинг асосий мажбуриятлари:

• Корхонада молиявий ишларни ташкил қилиш;
• Капитал қўйилмалар прогнозлари, лойихалари ва режаларини ишлаб чиқиш;
• Турли капитал қўйилмалар бўйича, уларнинг риск даражалари, кутилаётган фойда ҳажми ва оптимал вариантига баҳо бериш;
• Истиқболли, жорий, оператив молиявий режалар, хорижий валюталар тушиши ва фойдаланиши режаларини ишлаб чиқиш;
• Молиявий кўрсаткичлар қисмида корхонанинг бизнес режасини тайёрлашда қатнашиш;
• Валюта ва кредит сиёсатини ўтказиш;
• Корхона молиявий ҳолатини таҳлил қилиш;
• Молиявий кўрсаткичлар бажарилиши учтидан назорат қилиш.