3-mavzu: bilish nazariyasi. Mantiq reja

3-MAVZU: BILISH NAZARIYASI. MANTIQ
Reja:

1. 
   Bilishning mazmuni va mohiyati. Bilimning asosiy turlari va shakllari. Falsafa tarixida bilishga oid qarashlar evolyusiyasi.
   
2. 
   Bilishda sub'ekt va ob'ektning o‘zaro aloqasi. Hissiy, empirik, nazariy, mantiqiy va intuitiv bilish darajalarining o‘zaro aloqasi va farqi. Haqiqat bilish mezoni.
   
3. 
   Haqiqatning asosiy shakllari va konsepsiyalari. Haqiqat, amaliyot va faoliyatning mutanosibligi. Haqiqatga erishishda tushunish va tushuntirish dialektikasi.
   
4. 
   Bilish metodologiyasi. Metodlarning tasnifi. Hozirgi zamon metodologiyasi. Tizim, tizimli yondashuv, tizimli tahlil tushunchalarining o‘zaro aloqasi va farqi. Tizim dinamikasi.
   
5. 
   Tafakkur mantiqiy fikrlash asosi. Tushuncha, hukm va xulosaning fikr teranligini ta'minlashdagi roli.
   
6. 
   Dialektik mantiq. Formal mantiq. Matematik mantiq.
   
7. 
   Tafakkur va til mutanosibligi. Tanqidiy tafakkurning mantiqiy xulosa chiqarishdagi roli. Sillogizm nazariyasi. Isbotlash va rad qilishda dalillarning o‘rni.
   
8. 
   Argumentlash (dalillash)ning mantiqiy xulosa chiqarishdagi ahamiyati.
   
9. 
   Modal mantiq qoidalari. Mantiq va ritorika. Mantiqiy semantika. Fikr va harakat mantig‘i.
   

Tayanch tushunchalar: gnoseologiya, epistemologiya, agnostitsizm, skeptitsizm, optimizm, bilish, bilim, hissiy bilish, sezgi, idrok, tasavvur, ratsional bilish, tushuncha, hukm, xulosa, intuitiv bilish, absolyut haqiqat, nisbiy haqiqat, amaliyot.
Mantiq, ob’ektiv mantiq, sub’ektiv mantiq, formal mantiq, tafakkur, mantiq konunlariva tamoyillari, ayniyat qonuni, nozidlik qonuni, uchinchisi istisno qonuni, etarli asos qonuni, sezgi, idrok, tasavvur, tafakkur, hukm, xulosa, belgi, analiz, sintez, taqqoslash, umumlashtirish, tushuncha mazmuni va hajmi, abstrakt va konkret tushunchalar, nisbotdash va nisbatsiz, ijobiy va salbiy tushunchalar, yakka va umumiy tushunchalar, ayiruvchi va to‘plovchi tushunchalar, taqqoslanadigan va taqqoslanmaydigan tushunchalar, sig‘ishadigan va sig‘ishmaydigan tushunchalar, moslik, qisman moslik, bo‘ysunish, birga bo‘ysunish, qarama-qarshilik, zidlik.

1.