3-mavzu. Mehnat va ish haqi hisobi Reja Mehnat va ish haqini hisobga olishning asosiy vazifalari Mehnatga oid munosabatlarni tartib solish

37-jadval
Muomalalarni aks ettirish

T/r	Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni	Summa, ming so’mda	Debet	Kredit
1.	Topshiriq-majburiyat bo’yicha hisoblangan qarz aks ettirildi	600	4710	6990
2.	Kredit bo’yicha qarzni so’ndirish maqsadida xodimdan (har oyda) ushlab qolingan summalar aks ettirildi	150	6710	4710
3.	Qarzni so’ndirish hisobiga savdo tashkilotiga (har oyda) o’tkazilgan summalar aks ettirildi	150	6990	5110

2-variant. Korxona uning xodimi tomonidan kreditga sotib olingan tovar qiymatini savdo tashkilotiga bankning krediti hisobiga to’liq qaytaradi:
38-jadval
Muomalalarni aks ettirish

T/r	Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni	Summa, ming so’mda	Debet	Kredit	Yozuvlarni tasdiqlovchi hujjatlar
1.	Kredit olindi	600	5110	6810	Kredit shartnomasi
2.	Tovar qiymati savdo tashkilotiga to’landi	600	6990	5110	To’lov topshiriqnomasi, bank ko’chirmasi
3.	Kreditga sotilgan tovar bo’yicha xodimning qarzi aks ettiriladi	600	4710	6990	Buxgalteriya hisob-kitobi
4.	Kreditni qaytarishga yo’naltiriladigan ish haqi summasi aks ettiriladi (har oyda)	150	6710	4710	Ish haqini hisoblash qaydnomasi
5.	Kreditni qaytarish hisobiga ushlab qolingan summalarning o’tkazilishi (har oyda)	150	6810	5110	To’lov topshiriqnomasi, bank ko’chirmasi

O’zR FKning 790-moddasi ham pul mablag’lari bilan, ham boshqa mulk buyumlari bilan qarz berish va olish imkoniyatini beradi. Bunda O’zR FKning 734-735-moddalariga ko’ra qarz shartnomasi bo’yicha pul mablag’lari qarz oluvchiga ular tomonidan qarz summasidan foizlar to’lanishi yoki to’lanmasligi sharti bilan berilishi mumkin. Qarz summasi miqdori, qaytarish tartibi va muddatlari hamda ushbu summadan foizlar to’lash qarz shartnomasida majburiy belgilab qo’yilgan bo’lishi kerak.
Qarz olish xodimning qarz yoki ssuda so’ralish sabablari ko’rsatilgan holda korxona rahbari nomiga iltimosnomasi (arizasi) asosida rasmiylashtiriladi. Qarz yoki ssuda berish to’g’risidagi qarorni korxona rahbari mustaqil ravishda qabul qiladi (agar mulkdorga tegishli vakolat berilgan bo’lsa).
Xodimga qarz yoki ssuda berish to’g’risida qaror qabul qilingan taqdirda xodim yozma shaklda uni qaytarish to’g’risida majburiyatnoma (qarz shartnomasi) tuzadi.
Agar qarz shartnomasining predmeti bo’lib buyumlar hisoblansa, unda qarz oluvchiga buyumlarni berishda ularga bo’lgan mulk huquqi qarz oluvchiga o’tadi hamda ushbu operatsiyani buxgalteriya hisobida aks ettirishda buyumlarni qarz beruvchining balansidan hisobdan chiqarish lozim.