3 –мавзу. Нархлар тизими ва турлари

Нархлар тизими ва турлари

Режа:

• Нархлар тизими ва уларнинг шаклланиш жараёнидаги ўзаро боғликлиги.
• Иқтисодиётдаги нархларни дифференциялаш принципи.

3. Нархлар классификацияси (таснифи).

4. Чегирмаларнинг нарх шаклланишига таъсири ва турлари.

Нархлар тизими- бу мамлакат халқ хўжалиги мажмуининг барча тармоқлари: саноат, қишлоқ хўжалиги, қурилиш, транспорт, алоқа, савдо, соғлиқни сақлаш, маданият, таълим ва бошқалар томонидан қўлланиладиган нархлар бирлигидир.

Нархлар тизими- бу мамлакат халқ хўжалиги мажмуининг барча тармоқлари: саноат, қишлоқ хўжалиги, қурилиш, транспорт, алоқа, савдо, соғлиқни сақлаш, маданият, таълим ва бошқалар томонидан қўлланиладиган нархлар бирлигидир.

Нарх товарнинг сотиш ва сотиб олиш бўйича айланишиги ҳизмат қилар экан, унда ҳам маҳсулот ишлаб чиқарувчининг, ҳам истеъмолчининг манфаатлари тегишлича тенг меъёрда ҳисобга олиниши лозим, бундан келиб чиқадики, нарх даражаси битим(харид-сотиш) қаерда ва қандай шароитларда амалга оширилишидан келиб чиқади.

Нарх товарнинг сотиш ва сотиб олиш бўйича айланишиги ҳизмат қилар экан, унда ҳам маҳсулот ишлаб чиқарувчининг, ҳам истеъмолчининг манфаатлари тегишлича тенг меъёрда ҳисобга олиниши лозим, бундан келиб чиқадики, нарх даражаси битим(харид-сотиш) қаерда ва қандай шароитларда амалга оширилишидан келиб чиқади.

Товар ишлаб чиқариши амалиётида нархларни шакллантиришнинг қуйидаги механизмлари қўлланилади:

Товар ишлаб чиқариши амалиётида нархларни шакллантиришнинг қуйидаги механизмлари қўлланилади:

• маркетинг механизми- бунда нархлар талаб ва таклифни ҳисобга олган ҳолда шакллантирилади. Маркетинг ёндашувида харажатлар шаклланишининг табиий- бозор механизми ишлайди. Унинг иқтисодий моҳияти рақобат урушида даромад массасини орттириш воситасида жон сақлаш, шунингдек товар ишлаб чиқарувчиларининг “буюртмалар портфелини” ва қиймат кўрсаткичларини шакллантиришдаги мустақиллиги ҳамда ҳукуматнинг нархлар бўйича қарорлар қабул қилишга аралашмаслигидан иборат бўлади;