3-mavzu. Tovar-moddiy zaxiralar hisobi mavzu rejasi: Tovar-moddiy zaxiralar (tmz) haqida tushuncha. Tmz lar hisobining asosiy vazifalari

4-sonli BHMSda TMZga quchidagicha ta’rif berilgan:
Tovar-moddiy zahiralar - keyinchalik sotish maqsadida normal faoliyat yuritish 
jarayonida tutib turiladigan va ishlab chiqarish jarayonida mavjud bo‘lgan, shuningdek mahsulot 
ishlab chiqarish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar ko‘rsatish jarayonida yoxud ma’muriy va 
ijtimoiy-madaniy vazifalarni amalga oshirish uchun foydalaniladigan moddiy aktivlardir.
Ishlab 
chiqarish 
zahiralari 
Bir ishlab chiqarish jarayonida qatnashib, o‘z qiymatini 
ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatiga shu davrning o‘zida to‘la 
o‘tkazadigan zahiralarga aytiladi. 

---

b) aktiv qiymatini ishonchli baholash mumkin bo‘lsa; 
v) ularga bo‘lgan mulk huquqi o‘tsa. 
2-sonli BHHSda TMZga quyidagicha ta’rif berilgan:
1
Tovar-moddiy zaxiralar – bu quyidagi aktivlardir:
- odatdagi faoliyat doirasida sotish uchun mo‘ljallangan;
- bunday sotuv uchun ishlab chiqarish jarayonida bo‘lgan;
- ishlab chiqarish jarayonida yoki xizmatlar ko‘rsatilishida foydalanilishi ko‘zlangan 
xom ashyo va materiallar ko‘rinishidagi aktivlar.
 
2. TMZ lar hisobining asosiy vazifalari. 
Xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarda moddiy boyliklardan foydalanish ustidan nazoratni 
kuchaytirish, xo‘jasizlikka qarshi kurashish, mahsulot tannarxida moddiy xarajatlarning 
ulushini kamaytirib borish masalalariga alohida e’tibor beriladi. Bular bevosita TMZlar 
hisobining vazifalarini belgilaydi. 
Materiallar hisobining vazifalariga quyidagilar kiradi: 
 
 
 
3. TMZ larning turkumlanishi. 
Korxonada ishlab chiqarish zahiralarini hisobga olishni yengillashtirish va uning 
samaradorligini oshirish maqsadida ularni turkumlash maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
1
Barry Elliot, Jamie Elliot. Financial accounting and reporting. (ISBN 978-1-292-08057-4) London, 2015. 17 th 
Edition. 101 p 
1.
•материаллар ҳаракати билан боғлик бўлган ўзгаришларини ўз вақтида тегишли
ҳужжатларда расмийлаштириш;
2.
•моддий-техника таъминоти режасининг бажарилиши устидан назорат олиб борилади;
3.
•материалларнинг ишлаб чиқаришга тўғри берилиши ва уларни сарфлаш меъёрига риоя
қилиш устидан назорат олиб бориш;
4.
•маҳсулот таннархини ҳисоблашда сарфланган ТМЗларни калькуляция объектларида тўғри 
тақсимлаш;
5.
•ички ресурсларни ишга солиш мақсадида ортиқча ва фойдаланилмаётган ТМЗларни 
аниқлаш ва сотиш.

---