3-Mavzu: Zarar yetkazmasdan nazorat qilish turlari, standartlashtirish va metrologik ta’minoti

3-Mavzu: Zarar yetkazmasdan nazorat qilish turlari, standartlashtirish va metrologik ta’minoti


3.1. Mashinalar, jihozlar, mexanizmlar va mashinalaramg
detallari haqida tushuncha
Sanoatda har xil mexanizm va yig'ish birliklari (uzellar) dan
iborat boigan turli-timian mashinalar isbiatiladi. Mexanizm va uzellar esa, trz navbatida, shakli, materiali, ko‘pincha xossalari ham har xil boigan mayda hamda yirik detallardan tuzilgan komplekslardan iborat boiadi.
Mashina birgalikda ishlaydigan qismlari boigan va energiyaoi,
materiallami yoki informatsiyani o‘zgartirish uchim muayyan maqsadga muvofiq harakatlar qiladigan mexanik quriimadir. Bajaradigan ishiga ko‘ra mashinalami mashina-dvigatellarga, mashinaqurollarga, tashish mashinalariga va yangi klass hisoblablangan boshqarish mashinalariga ajratish mumkin.
Mashina-dvigatellar issiqlik, elektr va har qanday energiyani mexanik ishga aylantirishga xizmat qiiadi, Ularga bug‘ mashinalari, gidravlik va gaz turbinalari, elektr dvigatellar, ichki yonuv dvigatellari va boshqalar kiradi,
Mashina-generatorlar mexanik energiyam boshqa energiyaga aylantiradi. Ular jumlasiga kompressorlar, dinamomashinalar va boshqalar kiradi.
Mashina-qurollar texnologik operatsiyalarni, ya’ni turli materiallarga ishlov berish hamda ularni qayta ishlash operatsiyalarini bajarish, har xil buyumlar, mashina qismlari (detallari va boshqalami tayyorlash uchim m ashina-dvi gatellaming mexanik ishidan foydalanadigan mashinalardir. Mashina qurollariga mi sol qilib, masalan, avtomatik hniyalami, tokarlik va randalash jihozlarini, bolg‘alash presslarini koisatish mumkin.
Tashish mashinalaxi, chimonehi, ko‘prik kranlar, avto-kranlar, konveyerlar turli yuklarni joydan-joyga ko£chirish uchim xizmat qiladi.
Jihoz—muayyan vazifalarni bajarish uchim zarur boigan turli
qurilmalar, jihozlar mexanizmlari va hokazolar majmui.
Mashina-dvigatellar, uzatish mexanizmlari va mashina-qurollari birgalikda mashina agregatini hosil qiladi. Boshqarish mashinalari murakkab agregatlami, sistemalarini yoki tarkibida bitta yoki bir веска qurilmalari mavjud EHM (elektron hisoblash mashinalari) bo‘lgan o‘zaro bog'liq obyektlar majmuini boshqarish uchun mo'ljallangan avtomatlashtirilgan komplekslardan iborat. Ular boshqariladigan obyektaing eng samarali ish rejimini ta’minlash (eng yuqori ish unumiga yoki ish sifatiga, xomashyoni eng каш sarflashga va hokazoga erishish) uchun ishlatiiadi, Hamma mashinalar mexanizmlarga va yig‘ish birlikiariga (uzellarga) birlashtirilgan detallardan tuzilgan. Detal yig‘ish operatsiyalaridan foydalanmasdan yaxlit materialdan yasalgan buyumdir. Oddiy mayda buyumlar ham (masalan, vint, gayka, shayba), murakkab shaklii yirik buyumlar ham (chunonchi, stanina, dvigatei korpusi, turbina vali va hokazo) detal hisoblanadi.