3-Mavzu. Zardushtiylik: ta’limoti va axloqi. Reja

taqiqlagan ne’mat- yirik shohdi hayvon go’shtidan tanovul qilib qo’ygan. Oqibatda u xudoning kahriga uchrab, abadiyliqdan maxrum bo’lib qolgan. Odamzod hayotining bu birinchi bosqichvdan so’ng, ikkinchisi boshlanar ekan. Bu davr Zardusht faoliyati va uning diniy islohoti bilan bogliq bo’lib, u din va iymon uchun beomon
kurashlardan iboratdir. 3000 yillik kurashlardan so’ng Zardushtning farzandi boshchiligida dunyoda osoyishtalik va farovonlik davri yuzaga kelar ekan; evuzlik kuchlari timsoli bo’lgan dev - Axriman engilar ekan. 3-davrda qiyomat-qoyim boshlanar va o’liklar tirilib, xudo huzuriga o’z qilmishlari haqida hisob bergani borishar ekan. Hamma ishlardan voqif bo’lgan va hisob-kitob qilib borgan xudoni aldab bo’lmas ekan. Zardushtiylik e’tiqodicha, odam o’lgandan so’ng uning joni uch kun davomida tanada turar ekan; to’rtinchi kunda o’z mahrami-farishtasi yo’lboshchiligida narigi dunyodagi "Chinvot" degan ko’prikdan o’tishi kerak. Ezgu ishlar qilgan odamlar uchun bu ko’prik kengaygan holda turadi. Ular undan bemalol o’tib, umrlari abadiy rohat-farog’atda o’tadi; oxiratda o’liklar tiriladigan kunda o’z tanalariga kirib yotadi. Yovuz ishlar bilan shug’ullanganlar uchun "Chinvot" qilday torayar va ular jahannam azoblariga mahkum bo’lar ekanlar. Yoshtlar va yosinlar 3 qatlamdan iborat: Birinchisi xalq dostonlarining Zardushtgacha bo’lgan qo’shiklari (she’rlari); ikknnchisi Zardusht Xat (noma) lari va uchinchisi Zardusht halok bo’lgandan keyin kitob holiga keltirilgan va Kichik Avesto nomi bilan yuritiladigan qismidir. Demak, "Avesto" ning ilk va kichik (keyingi) qismlaridan uning asosiy qismi Zardusht Nomalarini farqlash lozim. Bu Nomalar ko’p xudolikni, o’tga va tabiatning stixiyali kuchlariga siginishni qoralab, yakka xudolikka e’tikod qilishni talab etgan. Hozirgacha bo’lgan ilmiy adabiyotlardagi farqlar ko’proq "Kichik Avesto" ga asoslanib bildirilgan. Bunda yakka xudolik g’oyalari ko’p xudolilik e’tiqodlari bilan qorishib ketgani uchun tadqiqotchilar zardushtiylik ko’p xudolik yoki ikki xudo dini sifatida talqin etadilar. Bunday qarashlar zardushtiylikning uchinchi yo’nalishi – ko’p xudolilik bilan yakka xudolilik qorishmasidan iborat