3. mikroorganizmlarning oziqlanish tiplari va ularga tashqi muhit omillarining ta’siri

Fotoavtotroflar - energiy manbai sifatida yorug‘lik va uglerod manbai sifatida SO₂ ni ishlatadilar. Bu kategoriyga fotosintez qiluvshi bakteriyalar kiradilar.

Fotogeterotroflar - energiy manbai sifatida yorug‘lik va oziqa sifatida organik moddalarni ishlatadigan mikroorganizmlar. Bularga yshil va to‘q qizil rangli bakteriyalar kiradi.

Xemoavtotroflar - kimyoviy energiy manbai va uglerod sifatida SO₂ ni ishlatadilar.

Xemogeterotroflar - kimyoviy energiy manbai va asosiy uglerod manbai sifatida organik moddalarni iste’mol qiladilar. SHuni ham aytib o‘tish lozimki, bu kategoriyga kiruvshi mikroorganizmlar uchun birgina organik modda ham energiy, ham uglerod manbai bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Bu kategoriyga zamburug‘lar va ko‘plab bakteriyalar kiradilar.

Ko‘pgina mikroorganizmlar har xil oziqa yoki energiy manbalariga moslashuvshan bo‘ladilar, shuning uchun ham bunday mikroorganizmlar uchun yuqorida keltirilgan klassifikasiy anshagina aniqlik kiritishni talab qiladi.
Boshqa tipdagi oziqlanish tizimiga o‘ta olmaydigan mikroorganizmlar - obligat (haqiqiy) organizmlar deb ataladi, tez o‘ta oladiganlari – fakultativ(shart bo‘lmagan) mikroorganizmlar deyiladi.
Tashqi muhitning mikroorganizmlar hayot faoliyatiga ta’siri. Tashqa muhit sharoitlar qanshalik mos bo‘lsa, mikroorganizmlar shunshalik tez ko‘paydilar. Mikroorganizmlarni tashqi muhit bilan aloqasi, ularni butun rivojlanish davrida davom etadi va ko‘p qirrali xarakterga ega.
Harorat, oziqa moddalarining miqdori, bosim, pH va boshqa bir qator omillarni o‘zgarishi natijasida mikroorganizmlarda moddalar almashinuvi buziladi, oqibatda ularni o‘sishi va rivojlanishi sekinlashadi yoki butunlay to‘xtaydi.
Mikroorganizmlarning rivojlanishiga ta’sir etadigan barcha omillar ush guruhga bo‘linadi: fizikaviy, kimyoviy va biologik omillar.
Fizikaviy omillardan eng katta ahamiytlisi - namlik, moddalar miqdori, harorat, bosim, radiasiy, yorug‘lik bo‘lsa, kimyoviy omilarning ahamiytlisi - muhitning pH i, kislorod va har xil kimyoviy moddalar; biologik omillardan esa mikroblarga qarshi moddalar, biostimulytorlar diqqatga sazovordir.