32- §. Qoqan xanlıǵınıń dúziliwi

Xanlıq Omarxan húkimdarlıǵı dáwirinde

Omarxan da barlıq ótken húkimdarlar qatarı óz hákimiyatın bekkemlewge kiristi. Dáslep, keleshekte xanlıq taxtına qáwip salıwı

múmkin bolǵan shaxslardı ortadan alıp tasladı. Soń óziniń atı menen gúmis dirham islep shıǵardı. 1817-jıldan baslap quyıp shıǵarıla baslaǵan gúmis hám altın pullarǵa «Musılmanlar ámiri, Sayid Muhammed Omar sultan» dep jazıla basladı. Omarxan pul quyıp shıǵarıw arqalı rásmiy jaqtan óziniń húkimdarlıq dárejesin tastıyıqlap aldı.

Xanlıq aymaǵın jáne de keńeyttiriw maqsetinde 1812-jılı Buxaraǵa ǵárezsizlikti moyınlaǵan Túrkstanǵa da ásker jiberdi hám onı basıp aldı.

Bul júristen keyin din ulamaları Omarxan hákimiyatınıń nızamlı- lıǵına tiykarlaw maqsetinde «Qaysı húkimdar 12 mıń láshkerdi kerekli qural-jaraq hám ánjamlar, atların bolsa ot-jem menen támiyinlese, onı musılmanlar ámiri (Amir al-musılman) dep ataw kerek» degen fatvo shıǵardı.

Esap-kitaplar xanlıq boyınsha Omarxannan fatvoda jazılǵanınan birqansha kóp adam táminat alıwın anıqlap berdi. Sonnan soń Omarxan ózine Amir al muslimin dárejesin qabıl etti hám bul haqqında Xutba da oqıldı.

Osmanlı mámleketi sultanı Qoqan xanlıǵınıń Buxara ámirliginen tolıq ǵárezsiz mámleket ekenligin tán aldı.

Omarxan dáwirinde xanlıq aymaǵı jáne de keńeyttirildi. Bunnan bılay xanlıq shegarası arqada Rossiya shegaralarınan Kóxistan hám Qashqarǵa shekem jalǵandı.

Omarxan 1822-jılı qaytıs boldı. Taxtqa úlken balası Muhammed Alixan (Madalixan) otırdı.