32- §. Qoqan xanlıǵınıń dúziliwi

Xanlıq aymaǵınıń keńeyttiriliwi

Alımxan turaqlı armiya dúziw maqsetinde áskeriy reforma ótkerdi. Bul reforma oǵan xanlıq aymaǵın keńeyttiriw maqsetinde keń

kólemde áskeriy háreketler alıp barıw imkanın berdi. Solay etip, Ahan- garan ozisi, Chimkent, Sayram, Túrkstan basıp alındı. Rossiya menen sawda baylanısları jolǵa qoyıldı. Sonday-aq, Sırdárya orta aǵımınıń derlik barlıq oń jaǵası (Qurama)n xanlıq quramına qosıp aldı. Bunnan basqa, Oratóbe hám Xojend ushın Buxara ámirligi menen izbe-iz urıs háreketlerin alıp bardı. Bul eki wálayat gá ol tárepke, gá bul tárepke qaramaǵına ótip turdı. Bir sóz benen aytqanda, Alımxan húkimdarlıǵı dáwirinde xanlıq aymaǵı derlik eki ese keńeydi.

Alımxan ishki siyasatta oraylıq hákimiyattı jáne de bekkemlewge háreket etti. Bul jolda qattı qollıqqa da jol qoydı. Bul bolsa hár túrli qáwim jol basshılarınıń, ayırım joqarı lawazımlardıń keskin

narazılıǵına sebep boldı. Alımxan kámbaǵal hám qálenderlerge jer hám sharwa malların berip, olardı miynetke tarttı.

Alımxanǵa qarsı adamlar taxtqa onıń inisi Omarxandı otırǵızıwǵa jasırın tayarlıq kórdi. Alımxan bul xabarlarǵa dushpanlar tarqatıp atırǵan azǵırtıwshılıq dep qaradı. Jaqınlasıp kiyatırǵan mámleket awda- rıspaǵınıń aldın alıw ornına házirgi Qazaqstan Respublikası aymaǵın- daǵı Chimkent, Sayram, Túrkstan wálayatlarına 1810-jıldıń fevral ayında áskeriy urıs uyımlastırdı. Qıstıń suwıǵı armiyada narazılıq oyattı. Armiyanıń narazılıǵı jasırın til biriktiriwshiler ushın qolay boldı. Olar armiya arasında Alımxan qaytıs boldı, degen ótirik tarqattı. Taxtqa inisi Omarxandı otırǵızdı. Alımxan qıyanetten xabar tapqannan keyin, Qoqanǵa qayttı. Biraq, jolda jasırın til biriktiriwshiler tárepinen atıp taslandı. Alımxan tariyxta mámleketti xanlıq dárejesine kótergen batır húkimdar sıpatında da at qaldırdı.