4- mavzu: quritish qurilmalari reja: 1

Mavhum qaynash qatlamli quritkichlar. Bunday quritkichlar oxirgi 20—
30 yil davomida eng ko’p qo’llanilmoqda. Jarayon mavhum qaynash qatlamida olib 
borilganda qattiq material zarrachalari va qurituvchi agent o’rtasida kontakt yuzasi 
ko’payadi, namlikning materialdan bug`lanib chiqish tezligi ortadi, quritish vaqti esa 
ancha qisqaradi. Hozirgi kunda kimyoviy texnologiyada mavhum qaynash qatlamli 

---

quritkichlar sochiluvchan donasimon materialdan tashqari, qovushib qolish 
xususiyatiga ega bo’lgan materiallar, pastasimon moddalar, eritmalar, qotishmalar 
va suspenziyalarni suvsizlantirish uchun ham ishlatilmoqda. 
Uzluksiz ishlaydigan bitta kamerali quritkichlar keng tarqalgan (31.4-rasm). 
Nam material bunkerdan ta’minlagich orqali quritkich kamerasiga beriladi. 
Kameraning pastki qismida tarqatuvchi to’r joylashtirilgan. Havo ventilyator orqali 
aralashtirish kamerasiga beriladi va bu yerda issiq tutunli gazlar bilan aralashadi. 
Qurituvchi agent (issiq havo yoki havoning tutunli gazlar bilan aralashmasi) ma’lum 
tezlik bilan to’ming pastidan beriladi. Havo oqimi ta’sirida qattiq material 
donachalari mavhum qaynash holatiga keltiriladi. Quritilgan material to’rdan bir oz 
tepada joylashgan shtutser orqali tashqariga chiqariladi va transportyorga tushadi. 
Ishlatilgan gazlar siklon va batareyali chang ushlagichda tozalanadi. 
31.4-rasm. Mavhum qaynash qatlamli quritgich: 
1-ventilyator; 2-aralashtirish kamerasi; 3-gaz tarqatuvchi to’r; 4-
quritilgan material chiqadigan shtutser; 7-siklon; 8- batareyali 
siklon; 9-transporter. 
Silindrsimon qobiqli quritkichlarda ba’zan quritish jarayoni bir me’yorda 
bormaydi, chunki qatlamda jadal aralashtirish mavjud bo’lganligi sababli ayrim 
zarrachalarning quritkichda bo’lish vaqti o’rtacha qiymatdan ancha farq qiladi. Shu 
sababli o’zgaruvchan kesimli (masalan, konussimon) quritkichlardan foydalaniladi. 
Bunday konussimon quritkichning pastki qismida gazning harakatlanish tezligieng 
katta zarrachaning cho’kish tezligidan katta, tepa qismida esa eng kichik 
zarrachaning cho’kish tezligidan kam bo’ladi. Bunday holatda qattiq zarrachalarning 
nisbatan tartibli sirkulyatsiyasi mavjud bo’lib, zarrachalar quritkichning markaziy 
qismida ko’tariladi, uning chekka qismlarida esa pastga qarab tushadi. Natijada 
material bir me’yorda isiydi va kameraning ish balandligi kamayadi. 

---