4-amaliy docx

---

3-AMALIY ISH: GIDRODINAMIKA. TRUBALARDA
SUYUQLIKLARNING OQISHI
Truba va kanallar orqali oqib o‘tuvchi oqimlarning
gidrodinamik asosiy kriteriylari.
Reynolds kriteriysi, gidrodinamik rejimni xarakterlaydi, hamda
inersiya kuchlari va oqimdagi ichki ishqalanish kuchlarining
nisbati o‘lchami xisoblanadi:
bu yerda: w – oqimning o‘rtacha tezligi, m/s; d – truba quvuri
diametri, m; ρ – suyuqlikning zichligi, kg/m3; µ – dinamik
qovushqoqlik koeffitsiyenti, Pa·s; ν – kinematik qovushqoqlik
koeffitsiyenti, m2/s.
Tekis trubalar orqali uzatilayotgan oqimlar uchun Reynolds
kriteriysining quyidagi qiymatlari o‘rinli:
Laminar rejim
O‘tish rejimi
Turbulent rejim
Zmeyevikli trubalar orqali uzatilayotgan oqimlar uchun
Reynolds kriteriysining son qiymati tekis trubalardagiga
nisbatan yuqoriroq bo‘lib, d/D nisbatga bog’liq. Bu yerda d –
zmeyevikli trubaning ichki diametri, D - zmeyevik o‘ramining
diametri. Ushbu bog’liqlik 3.1-rasmda ko‘rsatilgan.
3.1-rasm. Zmeyevikli trubalarda Re kriteriysining d/D nisbatiga
bog’liqligi.
Dumaloq kesimga ega bo‘lmagan trubalar uchun Reynolds
kriteriysiga ekvivalent diametr qo‘yiladi. Ekvivalent diametr
gidravlik radiusni to‘rtga ko‘paytirilganiga teng. Gidravlik
radius rg oqimning ko‘ndalang kesim yuzasi F ning oqim bilan
xo‘llangan perimetr P ga nisbatiga teng:
Ekvivalent diametr:
Frud kriteriysi, oqimdagi inersiya va og’irlik kuchlarining
nisbatlarini ifodalaydi:
bu yerda g – erkin tushish tezlanishi, m/s2.
Eyler kriteriysi, oqimdagi bosim kuchlari va inersiya
kuchlarining nisbatlarini ifodalaydi:
bu yerda ∆R – bosimlar farqi (gidravlik qarshiliklarga
yo‘qotilgan bosim), Pa.
MASALALARNI ISHLASH NAMUNASI
1-MASALA. Temperaturasi 300S bo‘lgan suv 1 m/s tezlik bilan
diametri 43X2,5 mm bo‘lgan trubada harakatlanmoqda. Suvning
oqish rejimini aniqlansin.
Masalaning ishlanishi. Suvning 30C temperaturadagi zichligi
va dinamik qovushqoqlik koeffitsiyentlarini jadvallar orqali
topamiz:
ρ═995 kg/m3; µ═0,8·10-3 Pa·s
So‘ng Reynolds kriteriysini aniqlaymiz: