4-amaliy mashg’ulot. Sensor jarayonlar psixofiziologiyasi. Kognitiv soha psixofiziologiyasi. Hissiyot, diqqat xotira, nutq psixofiziologiyasi. Ishdan maqsad

Ish uchun kerakli jihozlar: Darsliklar, o`quv qo`llanmalar, internet ma`lumotlari.
Ishning borishi: Talabalar adabiyotlardan foydalanib kognitiv soha psixofiziologiyasi - hissiyot, diqqat xotira, nutq psixofiziologiyalarini o’rganishadi.
Ishni rasmiylashtirish: Talabalar kognitiv soha psixofiziologiyasi - hissiyot, diqqat xotira, nutq psixofiziologiyalarini qisqacha konspekt qilishadi.
AMALIY MASHG’ULOT. AQLIY FAOLIYAT PSIXOFIZIOLOGIYASI.
Ishdan maqsad: Aqliy faoliyat psixofiziologiyasining nazariy va amaliy jixatlarini o`rganish.
Nazariy tushuncha: Tafakkur voqelikning bilvosita va umumlashgan in'ikosi, narsa va hodisalarning mohiyatini, ular o'rtasidagi muntazam aloqa va munosabatlarni bilishdan iborat bo'lgan aqliy faoliyat turidir.  
Tafakkurning birinchi xususiyati uning vositachilik xususiyatidir. Kishi bevosita, to'g'ridan-to'g'ri bilolmaydigan narsani bilvosita, bilvosita biladi: ba'zi xususiyatlarni boshqalar orqali, noma'lumni ma'lum orqali biladi. Fikrlash har doim hissiy tajriba ma'lumotlariga - hislar, hislar, tasavvurlar va ilgari olingan nazariy bilimlarga tayanadi. Bilvosita bilish vositachi bilishdir.
Tafakkurning ikkinchi xususiyati uning umumlashtirilishidir. Voqelik ob'ektlarida umumiy va muhimni bilish sifatida umumlashtirish bu ob'ektlarning barcha xususiyatlari bir-biri bilan bog'liqligi sababli mumkin. Umumiy faqat xususiyda, konkretda mavjud bo'ladi va o'zini namoyon qiladi. Kishilar nutq, til orqali umumlashmalarni ifodalaydi.
Tafakkur insonning voqelikni bilishining eng yuqori darajasidir. Tafakkurning hissiy asosini sezish, idrok etish va tasvirlash tashkil etadi. Sezgilar orqali - bu tananing tashqi dunyo bilan yagona aloqa kanallari - ma'lumotlar miyaga kiradi. Axborotning mazmuni miya tomonidan qayta ishlanadi. Axborotni qayta ishlashning eng murakkab (mantiqiy) shakli fikrlash faoliyatidir. U hayotning inson oldiga qo'yadigan aqliy vazifalarini hal qilib, aks ettiradi, xulosalar chiqaradi va shu orqali narsa va hodisalarning mohiyatini tushunadi, ularning bog'lanish qonuniyatlarini ochadi, so'ngra shu asosda dunyoni o'zgartiradi.
Tafakkur nafaqat hislar va sezgilar bilan chambarchas bog'liq, balki ular asosida shakllanadi. Tuyg'udan fikrga o'tish murakkab jarayon bo'lib, u birinchi navbatda ob'ektni yoki uning atributini tanlash va ajratib olishdan, aniq, birlikdan mavhumlashtirish va ko'plab ob'ektlar uchun muhim, umumiylikni o'rnatishdan iborat.
Tafakkur, asosan, hayot tomonidan odamlar oldida doimiy ravishda qo'yiladigan vazifalar, savollar, muammolarni hal qilish vazifasini bajaradi. Muammoni hal qilish har doim odamga yangi, yangi bilim berishi kerak. Yechimlarni izlash ba'zan juda qiyin, shuning uchun aqliy faoliyat, qoida tariqasida, diqqat va sabr-toqatni talab qiladigan faol faoliyatdir. Haqiqiy fikrlash jarayoni har doim nafaqat kognitiv, balki hissiy irodaviy jarayondir.
Tafakkurning obyektiv moddiy shakli tildir. Fikr o'zi uchun ham, o'zgalar uchun ham faqat so'z orqali - og'zaki va yozma fikrga aylanadi. Til tufayli odamlarning fikri yo'qolmaydi, balki bilim tizimi sifatida avloddan-avlodga o'tadi. Shu bilan birga, fikrlash natijalarini uzatishning qo'shimcha vositalari mavjud: yorug'lik va tovush signallari, elektr impulslari, imo-ishoralar va boshqalar.Zamonaviy fan va texnika axborotni uzatishning universal va iqtisodiy vositasi sifatida an'anaviy belgilardan keng foydalanmoqda.