4. маъруза Автоматлаштирилган ахборот –бошқариш тизимлари. Режа

Ҳажми ва маълумотларидан фойдаланишга кўра ахборот тизимлари қуйидагиларга ажаратилади:

• Ҳажми ва маълумотларидан фойдаланишга кўра ахборот тизимлари қуйидагиларга ажаратилади:
• автоном ёки «шахсей» ахборот тизимлари;
• «файл-сервер» технологияси бўйича қурилган оддий тармоқли ахборот тизимлари;
• «клиент сервер» тузилишига эга қувватли ахборот тизимлари.
•  Энди фактографик тизимларни таърифлашга ўтамиз.
• Кўриниши содда ва кўйилган масалаларга ягона, аниқ ечимни кўрсата оладиган тизимлар фактографик тизимлар дейилади.
• Фактографик тизимларни универсал ва махсус тизимларга ажратиш мумкин.

Универсал тизимлар турли соҳалардаги ҳар қандай маълумот билан ишлаши мумкин. Бу тизимда асосий вазифа киритилган маълумотлар омборидан туғри фойдалана олишдир. Универсал тизим маълум маънода телевизорга ўхшайди, чунки у ҳамма нарсани— хоккей уйини, симфоник концерт, бадиий фильм ва бошқаларни кўрсатаверади.

• Универсал тизимлар турли соҳалардаги ҳар қандай маълумот билан ишлаши мумкин. Бу тизимда асосий вазифа киритилган маълумотлар омборидан туғри фойдалана олишдир. Универсал тизим маълум маънода телевизорга ўхшайди, чунки у ҳамма нарсани— хоккей уйини, симфоник концерт, бадиий фильм ва бошқаларни кўрсатаверади.

Лекин инсоният фаолиятининг кўпгина соҳаларида универсал тизимлардан фойдаланиб бўлмайди. Масалан, самолётдаги жойларни олдиндан белгилаш тизимларида (минглаб йўловчилар, юзлаб йуналишлар ва х.к.) универсал усуллардан фойдаланиб бўлмайди. Бундай тизимлар учун махсус маълумотларни киритиш, излаш,қайта ишлаш ва чиқариш алгоритмлари лойихаланади ва барча маълумотларнинг хусусиятлари ҳисобга олинади. Бундай ҳолларда ҳар бир қўйилган масалага мослаб тизимлар яратилади. Бундай тизимдаги маълумотлар тез-тез ўзгариб туради ва улар турли соҳаларда ишлатилиши мумкин (масалан, моддий ишлаб чикариш, банк ишлари, криминалистика, илмий изланишлар ва х,.к.). Унда ўрганиладиган фактлар ҳам хақиқий дунёнинг объектлари ҳақидаги аниқ, қийматли маълумотлардан иборат бўлади.

• Лекин инсоният фаолиятининг кўпгина соҳаларида универсал тизимлардан фойдаланиб бўлмайди. Масалан, самолётдаги жойларни олдиндан белгилаш тизимларида (минглаб йўловчилар, юзлаб йуналишлар ва х.к.) универсал усуллардан фойдаланиб бўлмайди. Бундай тизимлар учун махсус маълумотларни киритиш, излаш,қайта ишлаш ва чиқариш алгоритмлари лойихаланади ва барча маълумотларнинг хусусиятлари ҳисобга олинади. Бундай ҳолларда ҳар бир қўйилган масалага мослаб тизимлар яратилади. Бундай тизимдаги маълумотлар тез-тез ўзгариб туради ва улар турли соҳаларда ишлатилиши мумкин (масалан, моддий ишлаб чикариш, банк ишлари, криминалистика, илмий изланишлар ва х,.к.). Унда ўрганиладиган фактлар ҳам хақиқий дунёнинг объектлари ҳақидаги аниқ, қийматли маълумотлардан иборат бўлади.