Микроиьстисодиёт. Макроиктисодиёт

ТОШКЕНТ МОЛИЯ ИНСТИТУТ«ИКТИСОДИЁТ»КАФЕДРАСИ “
МИКРОИЬСТИСОДИЁТ.МАКРОИКТИСОДИЁТ” ФАНИДАН ЁЗМА ИШ ВАРИАНТИ-21
1. Бозор мувозанати, максимал ва минимал нархлар
2. Позитив ва норматив тахлил
3. Талаб ва таклиф эластиклиги
Javoblar
1. Мувозанат - бу тизимнинг шундай бир ҳолатики, агар унга бирор бир ташқи куч таъсир қилмаса, у ўзининг ушбу ҳолатини сақлаб қолади.
Талаб ва таклиф моделида талаб чизиғи билан таклиф чизиғининг кесишган нуқтаси бозор мувозанатини билдиради. Демак, бозор мувозанати талаб ҳажми билан таклиф ҳажмининг тенглигини таъминлайдиган нарх даражаси ва товар миқдори билан аниқланади. Талаб ва таклиф қонунига кўра шуни таъкидлаш мумкинки, агар бозор мувозанат ҳолатида бўлса, у ҳолда, унинг қатнашчилари товар нархини ёки товар миқдорини ўзгартиришга ҳеч нарса сабаб бўлмайди.
Мувозанат нарх деб, шундай нархга айтиладики, агар у бозорда таклиф қилинадиган неъмат миқдори ни унга бўлган талаб миқдори унга бўлган талаб миқдори га тенглаштирса, яъни . Мувозанат нарх P_e ва мувозанат ишлаб чиқариш Q_e.
Bозор мувозанати ягона. Талаб ва таклиф чизиғиқлари ягона мувозанат нуқтада кесишади. ва нуқталар, мувозанат нуқта нинг координатлари ҳисобланади.
Бозордаги талаб ва таклифнинг ўзгариши, бозор мувозанатини ўзгаришига олиб келади. Масалан, бозордаги талаб ошса, (талаб чизиғи ўнгга силжиганда) мувозанат нарх ва мувозанат товар ҳажми ўсади. Агар бозор талаби камайса (талаб чизиғи чапга силжиса), ва лар ҳам камаяди. Бозор таклифи ошса (таклиф чизиғи ўнгга силжиса), мувозанат нарх камаяди, мувозанат товар ҳажми ўсади. Агар бозор таклифи камайса (таклиф чизиғи чапга силжиса), мувозанат нарх ўсади, мувозанат товар ҳажми камаяди
2. Мамлакатни иқтисодий ҳолатини, ўтказилаѐтган жорий чора тадбирларини зарурлигини, самарасини баҳолашда иқтисодий таҳлил жуда катта аҳамиятга эга. Таҳлилнинг муҳим вазифаларидан бири бўлиб мамлакатда содир бўлаѐтган жараѐнларни моделлаштиришнинг сифатини ошириш, ўтказилаѐтган иқтисодий сиѐсатни натижаларини аниқлашдир. Макроиқтисодий таҳлил кўрсатилган иқтисодий агрегатларни ўзгаришларини тушунтириб, иқтисодиѐтда кутилмаган ўзгаришларни олдини олиш ва чора тадбирларни кўриш учун мамлакат маъмуриятига муаммоларни кўрсатишни мақсад қилиб қўйган. Мамлакатда содир бўладиган ҳолатларни аниқ таҳлили ва ундан кейинги зарур бўладиган сиѐсатни ишлаб чиқиш, аниқ иқтисодий ва статистик маълумотлари систематик равишда тўпланишини талаб этади. Макроиқтисодий таҳлил шундай воситадирки, унинг ѐрдамида макроиқтисодий таҳлил ахборот таъминоти, реал сектор, тўлов баланси, бюджет-солиқ сиѐсати, пул-кредит сиѐсати, бандлик, ишсизлик ва инфляция даражалар устидан назорат юритиш мумкин бўлади. Xалқаро ва миллий иқтисодиѐт тажрибаларидан маълумки, бозор муносабатларида мулкчилик ва xўжалик юритиш шаклидан қатъий назар корxоналарда ишлаб чиқаришни самарали ташкил этиш, энг аввало, тизимда бошқарув ролини тўғри белгилаш ва уни илмий ташкил этишдан бошланади. Чунки бошқарув воситасида корxона ўз олдидаги вазифаларни муваффақиятли ҳал қилади ва белгиланган мақсадларига эриша боради

3• Эластиклик – бир узгарувчининг бошқа бир ўзгарувчи таъсири остида ўзгариши

. • Талабнинг эластиклиги - бу нарх ўзгаришига нисбатан талаб миқдорининг ўзгариш реакцияси:
• - нархнинг озгина ўзгариши, талабнинг нисбатан кўпроқ ўзгаришига олиб келса, биз бу талабни эластик деймиз.
Агар талаб миқдорининг процент ўзгариши, нархнинг процент ўзгаришидан катта бўлса талаб эластик бўлади.
• - нархнинг озгина ўзгариши, талабнинг нисбатан камроқ ўзгаришига олиб келса, биз талабни ноэластик деймиз
Нархнинг 20 дан 18 $ га тушиши, талабни 100 дан 150 бирликка олиб келСИН. • Талаб миқдорининг фоиз узгариши, • 50/100*100=50%, 2/20*100=10% • IEdI = 50/10=5>1 • R=20*100=2000 $, жами даромад • R=18*150=2700 $. Жами даромад.
Агар талаб миқдорининг процент ўзгариши, нархнинг процент ўзгаришидан кичик бўлса талаб ноэластик дейилади.


Мувозанат нарх P_e ва мувозанат ишлаб чиқариш Q_e.
3.11-расмдан кўриниб турибдики, бозор мувозанати ягона. Талаб ва таклиф чизиғиқлари ягона мувозанат нуқтада кесишади. ва нуқталар, мувозанат нуқта нинг координатлари ҳисобланади.
Бозордаги талаб ва таклифнинг ўзгариши, бозор мувозанатини ўзгаришига олиб келади. Масалан, бозордаги талаб ошса, (талаб чизиғи ўнгга силжиганда) мувозанат нарх ва мувозанат товар ҳажми ўсади. Агар бозор талаби камайса (талаб чизиғи чапга силжиса), ва лар ҳам камаяди. Бозор таклифи ошса (таклиф чизиғи ўнгга силжиса), мувозанат нарх камаяди, мувозанат товар ҳажми ўсади. Агар бозор таклифи камайса (таклиф чизиғи чапга силжиса), мувозанат нарх ўсади, мувозанат товар ҳажми камаяди .

3.12-расм. Талаб чизиғининг 3.13-расм.Таклиф чизиғининг
силжиши. силжиши.
Агар таклиф ва талаб чизиқлари бир вақтнинг ўзида силжишса, мувозанат нарх ва мувозанат миқдор ларнинг ўзгариши ҳар хил бўлиши мумкин.