4-ma’ruza Mavzu: Aromatik uglevodorodlar sintezi
Aromatik uglevodorodlar fraksiyalari
Download 292.6 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Aromatik uglevodorodlarni izomyerlanish va dealkillash reaksiyalari bilan olish.
|
6. Aromatik uglevodorodlar fraksiyalari. Aromatik xom-ashyoning ikki
asosiy: koks kimyoviy va neft kimyoviy turi mavjud. Ular bir-biridan, oltingugurt organik birikmalar miqdori jihatidan farq qiladi. Neft kimyoviy mahsulotlar tarkibida oltingugurt faqat 0,0001-0,002% bo‘ladi, kokskimyoviy mahsulotlar tarkibida taxminan 100 marta ko‘p oltingugurt bo‘ladi. Oltingugurt miqdori ko‘pligi sababli katalizator ko‘p sarflanadi yoki uning tez zaxarlanishi sodir bo‘ladi. Boshqa aralashmalarga olefinlar va parafinlar kiradi. Uchmetil benzol riforming katalizatlari va piroliz mahsulotlarining 160-180 0S da olingan fraksiyalari tarkibida bo‘ladi. Bu fraksiyalar tarkibida uchmetil benzol izomyerlaridan tashqari, etiltoluol izomyerlari va boshqa aralashmalar mavjud bo‘ladi. Shuning uchun fraksiyalardan individual moddalarni ajratib olish ancha qiyin bo‘lganligi sababli, ushbu usul sanoatda kam qo‘llaniladi. Tetrametil benzol kokslash, piroliz va riforming mahsulotlarining 180-210 oS da olingan fraksiyalari tarkibida bo‘ladi. Bu fraksiya murakkab tarkibga ega bo‘lganligi sababli, sanoatda uni ajratish kamdan-kam xolatlarda amalga oshiriladi. Naftalin. Naftalin toshko‘mir smolasining 210-230 oS fraksiyasidan olinadi. Uni suv bilan sovutiladigan barabanli kristallizatorlarda kristallanadi va barabandan maxsus pichoq yordamida tushiriladi. Xo‘l mahsulotni moydan ajratish uchun gidravlik presslarda qizdiriladi va presslangan naftalin olinadi (kristallanish tempyeraturasi 78 oS dan past bo‘lmaydi, naftalin miqdori 96-98 %). Sulfat kislota bilan ishlov byerilgandan so‘ng, haydash natijasida nisbatan toza naftalin kristallari hosil bo‘ladi (tkrist.=79,6-79,8 oS natijasida 99,0-99,5% naftalin olinadi). Aromatik uglevodorodlarni izomyerlanish va dealkillash reaksiyalari bilan olish. Aromatik uglevodorodlarni izomyerlanishi. Toshko‘mir yoki neftni qayta ishlash natijasida olingan mahsulotlardan ajratilgan ksilol fraksiyalari tarkibida o- va n-ksilollar miqdori ancha kam bo‘ladi. Shuning uchun ushbu uglevodorodlarni qo‘shimcha ravishda olish uchun sanoatda benzol gomologlarini izomyerlash usulidan foydalaniladi. Benzol gomologlarini izomyerlash qaytar jarayon bo‘lib, ksilollar uchun muvozanat barcha uchta izomyerlar orasida qaror topadi: Download 292.6 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|