4-mavzu: Borliq – falsafaning fundamental kategoriyasi Reja


Falsafa  tarixida  makon  va  vaqtga  substantsional  va  relyatsion


Download 0.56 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/33
Sana08.01.2022
Hajmi0.56 Mb.
#242133
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33
Bog'liq
4-mavzu Borliq – falsafaning fundamental kategoriyasi

     Falsafa  tarixida  makon  va  vaqtga  substantsional  va  relyatsion 

yondashuvlar.  Makon  va  vaqt  mohiyati  haqida  odamlar  o’z  rivojlanishining 

dastlabki bosqichlaridayoq fikr yuritganlar va o’tmishning aksariyat mutafakkirlari 

ularning  tabiatini  aniqlashga  harakat  qilganlar.  Bu  avvalo  inson  amaliyoti  va 

bilishining rivojlanishi bilan bog’liq bo’lgan. Zero ular kengayib va takomillashib, 

mazkur  kategoriyalarni  yanada  aniqroq  va  teranroq  tushunishni  talab  qilgan. 

Xususan,  antik  davrdayoq  falsafadan  ko’lamli  shakllar  va  ularni  o’lchash  usullari 

haqidagi  fan  sifatida ajralib  chiqqan geometriya  ilk  aniq  fanlardan  biriga  aylandi. 

Vaqtga  astronomik  kuzatishlar  hamda  koinotning  boqiyligi  va  inson  hayotining 

tezoqarligi haqidagi mulohazalar nuqtayi nazaridan ham alohida e’tibor qaratilgan. 

Keyinchalik  «makon»  va  «vaqt»  kategoriyalariga  qiziqish  hech  qachon 

susaymagan. Ular bilan bog’liq ko’p sonli masalalar yuzaga kelgan. Ularning eng 

muhimlaridan  biri  quyidagicha  yangraydi:  makon  va  vaqt  mustaqil  mohiyatlarmi 

yoki  ular  faqat  nimagadir  bog’liq  holda  keladimi?  Shu  munosabat  bilan  falsafa 

tarixida shakllangan ikki muhim va bir-biridan butunlay farq qiladigan yo’nalish – 

substantsional va relyatsion yo’nalishlarni farqlash mumkin.  


Download 0.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling