4-мавзу. Бухгалтерия ҳисоби ва иккиёқлама ёзувдан фойдаланиш

5. Ҳисобварақлар тизими
Корхоналар молиявий-хўжалик фаолиятининг бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар тизими Ўзбекистон Республикасининг«Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги Қонунига мувофиқ ишлаб чиқилган ва уларда бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритиш бўйича ягона ёндашувнинг услубий асосларини белгилайди.
Ҳисобварақлар тизими, молиявий ҳисобот элементлари: активлар, мажбуриятлар, капитал, даромадлар ва харажатларга мувофиқ гуруҳлаштирилган ҳисобварақлар йиғиндисини акс эттиради. Ҳисобварақлар тизими корхоналар томонидан уларнинг мулкчилик шаклидан қатъи назар, ижро этилиши мажбурийдир.
6. Икки ёқлама ёзув
Иккиёқлама ёзув усули билан ҳисоб юритиш қоидаси хўжалик юритувчи субъект бухгалтерия муомалаларини иккиёқлама ёзув тизими асосида рўйхатга олиши лозимлигини билдиради. Бухгалтерия хисобининг ўзига хос хусусиятларидан бири амалга оширилган хўжалик операциялари тегишли счётларда икки ёқлама ёзув билан расмийлаштириш хужжатларга асосланган ҳолда олиб борилади.
Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақларини юритишдан асосий мақсад хужжатларда керакли жойда умумлаштирилган маълумотларни тайёр ҳолда олиш мумкинлигидир. 
Ўз навбатида ҳисобварақлар икки группага: яъни хўжалик маблағларини жойланишини кўрсатувчи счётларга ва хўжалик маблағларининг манбалари хисобга олувчи счётларга бўлинади.
7. Баланс
Корхона ва ташкилотлар мулк шаклидан қатъий назар мавжуд асосий ва айланма маблағларни ҳолатини доимо назорат қилиб боришлари керак. Бухгалтерия балансида хўжалик маблағлари жойланиши ва ташкил топиш манбалари маълум муддатга пул ифодасида кўрсатилади. Хўжалик маблағлари балансда акс эттириш нуқтаи назаридан иккига бўлинади:

1.Хўжалик маблағларни жойланишини кўрсатувчи томон баланснинг “актив” томони.

2.Хўжалик маблағларни ташкил топиш манбаларини кўрсатувчи томон баланснинг “пассив” томони.
Бухгалтерия ҳисобининг актив ва пассив томонлари ҳам ўз навбатида белгиланган бўлимлардан иборатдир