4-Мавзу: истеъмолчи танлови назарияси режа: Нафлилик назариясининг асосий қоидалари

Истеъмолчининг оптимал (мувозанат) нуқтасида бефарқлик эгри чизиғи бюджет чизиғига уриниб ўтади

• Бу тенглик шуни кўрсатадики, бефарқлик эгри чизиғи ётиқлиги (MRS) бюджет чизиғи ётиқлиги P1/P2 га тенг. Юқорида, бошқа томондан биринчи неъмат билан иккинчи неъматни бефарқлик эгри чизиғининг ҳар бир нуқтасидаги чекли алмаштириш нормаси, неъматларнинг шу нуқтадаги чекли нафликлари нисбатига тенг эканлигини аниқлаган эдик:

• (A) ва (В) формулалардан истеъмолчининг мувозанатлик шарти қуйидагича ёзилиши мумкин:

• ёки

Мувозанатлик шартига кўра, неъматлар нархи, уларнинг чекли нафлигига тўғри пропорционал. Демак, неъматнинг чекли нафлиги қанча юқори бўлса, унинг нархи шунча юқори бўлади.

• Иккита неъмат бўлганда, истеъмолчи ўз нафлигини максималлаштиради, қачонки қуйидаги икки шарт бажарилса:
• Биринчи шартга кўра, бу неъматлар учун MRS уларнинг нархлари нисбатига тенг бўлса, яъни мувозанатлик шарти бажарилса.
• Иккинчи шарт - истеъмолчининг даромади тўлиқ сарфланса. Агар MRS ҳар доим нархлар нисбатидан юқори ёки пастда бўлса, у ҳолда истеъмолчи ўз нафлигини фақат битта товар сотиб олиш билан максималлаштиради.

• Иккита неъмат учун қуйидаги истеъмолчи танлови масаласини қараб чиқамиз.
• Нафлик функцияси:

• Оптималлик шартидан:

• ;

Юқоридаги муносабатдан неъматларга сарфланадиган маблағлар тенг бўлиши керак:

• Бу муносабатни бюджет
• чизиғи тенгламасига қўямиз

• ХАРИД ҚУВВАТИ

• НОМИНАЛ ДАРОМАД (IN)

• РЕАЛ ДАРОМАД (IR)

• ХАРИД ЭТИЛАДИГАН ТОВАР
• ВА ХИЗМАТЛАР ТЎПЛАМИ

• ТАСАРРУФДАГИ ДАРОМАД

• ТОВАРЛАР ВА ХИЗМАТЛАР НАРХЛАРИНИНГ ЎЗГАРИШИ

• НАРХЛАР ИНДЕКСИ (IP)

• Базис даврдаги истеъмол савати жорий қийматининг базис даврдаги истеъмол саватини базис давридаги қийматига нисбати

• IP L =  P1X0 /  P0X0

• ИСТЕЪМОЛЧИ ДАРОМАДИ

• ЛАСПЕЙРЕС ИНДЕКСИ

• ПААШЕ ИНДЕКСИ

• ФИШЕР ИНДЕКСИ

• Жорий даврдаги истеъмол савати жорий қийматининг жорий даврдаги истеъмол саватини базис давридаги қийматига нисбати

• IP P =  P1X1 /  P0X1

• IP F =  IP L IP P

• ИСТЕЪМОЛЧИ ТАНЛОВИНИНГ АСОСЛАРИ

• ИСТЕЪМОЛЧИ ТАНЛОВИ

• ТОВАРЛАРНИНГ НАФЛИЛИГИ

• ИСТЕЪМОЛЧИНИНГ ДАРОМАДИ

• ТОВАРЛАРНИНГ
• НАРХИ

• ИСТЕЪМОЛЧИНИНГ НИМАНИ АФЗАЛ КЎРИШИ

• ТОВАРЛАРНИНГ АНИҚ КОМБИНАЦИЯСИНИ ТАНЛАШ

• ҚАЙСИ ТОВАРЛАР МАЖМУАСИНИ ХАРИД ҚИЛИШ ТЎҒРИСИДА
• ҚАРОР ҚАБУЛ ҚИЛИШ