4-Мавзу: истеъмолчи танлови назарияси режа: Нафлилик назариясининг асосий қоидалари

5. Даромад-истеъмол чизиғи ва унинг таҳлили. Даромаднинг ўзгариши бюджет чизиғини параллел равишда силжишига олиб келади, нима учун деганда, нархлар нисбати ўзгармайди. Даромад ошганда, бюджет чизиғи ўнгга-юқорига силжийди, камайганда пастга-чапга силжийди. Худди шундай силжишлар неъматлар нархи бир хил ўзгарганда ҳам содир бўлади. Нархларнинг пасайиши реал даромадни оширади, натижада бюджет чизиғи ўнгга-юқорига силжийди. Худди шундай нархларнинг ўсиши, реал даромадни камайтиради - бюджет чизиғи пастга-чапга силжийди. Бюджет чизиқларини туташтирувчи ва Дж. Хикс томонидан “даромад-истеъмол” чизиғи деб аталган эгри чизиқ, “турмуш кечириш даражаси” чизиғи деган ном олди.

• “Даромад-истеъмол” чизиғи

• A5

• A4

• A3

• A2

• A1

• Y

• X

• W

• E5

• E4

• TU5

• E3

• TU4

• TU3

• E2

• TU2

• E1

• TU1

Немис олими Эрнст Энгель (1821-1896) биринчи бўлиб даромад ўзгаришининг истеъмол таркибига таъсирини тадқиқ қилган. Товарлар таркибининг даромадга нисбатан ўзгаришини ифодаловчи чизиқлар, Энгель эгри чизиқлари дейилади. Тадқиқотлар кўрсатишича, истеъмолчилар биринчи навбатда озиқ-овқат товарларига бўлган эҳтиёжини қондирадилар, ундан сўнг стандарт сифатли саноат товарларига бўлган талаб, энг охирида олий категорияли қимматбаҳо товарларга талаб қондирилади.

• Q3

• Q

• Q2

• Q1

• R

• Кундалик эҳтиёж товарлари

• Олий категорияли товарлар

• Стандарт сифатли саноат товарлари