4-mavzu. Kichik biznes va tadbirkorlik sub`ektlarida marketing faoliyatini tashkil etish

_{4-mavzu. Kichik biznes va tadbirkorlik sub`ektlarida marketing faoliyatini tashkil etish}

Tayanch iboralar:marketing, talab, taklif, tovar, bozor, extiyoj, marketing tadqiqotlqri, bozor segmenti, marketing dasturi


4.1. Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida
marketingning ahamiyati

Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatida qaror qabul qilish va uni ishlab chiqishda kichik biznes va tadbirkorlikning samarali vositasi hamda asosi bo’lib marketing hisoblanadi hamda kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini boshqarish tizimida, uni tashkil etishda, rejalashtirish va nazorat qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. «Ay-si-ay» kontserni boshqaruvi raisi Djon Harvi Djons kichik biznes va tadbirkorlikda marketingni o’rnini tavisflab shunday deydi, ya’ni «Marketing kichik biznes va tadbirkorlikning tayanch omilidir. Bu nafaqat yoqilg’i, balki kema komandasidir.»¹

Marketing tushunchasi bozor sohasini har qanday faoliyati bilan Marketing elementlarining paydo 17 asrning o’rtalariga borib taqaladi. Bu davrgacha tovarlarni natural ayirboshlashni turli shakllari paydo bo’ladi, keyinchalik marketing faoliyatini birinchi elementlari, ya’ni reklama, narx, sotish kabilarni rivojlanishi kuzatildi.
bog’liqdir, shu bois marketing so’zini tarjimasi va kelib chiqishi keltiriladi (ing. Market – bozor, ing – faol, faoliyat, harakat ma’nosini anglatadi).
Marketing bu nafaqat falsafa, fikrlash tarzi va iqtisodiy tafakkur yo’nalishi, ammo ayrim firma, kompaniya, tarmoq va butun iqtisodiyot bo’yicha amaliyot faoliyati hamdir.
Talab bilan taklifni o’zaro ta’siri - bu alohida shaxslar yoki guruhning xohish-ehtiyojlarini o’zluksiz qondirish jarayoni bo’lib hisoblanadi. Bu jarayon o’z navbatida shunday ijtimoiy-iqtisodiy kategoriyalarni o’zaro ta’siriga asoslanadi, ya’ni ularga muhtojlik, ehtiyoj (xohish), talab, xarid qilish (ayirboshlash, bitim) va aniq tovar va xizmatlarni iste’moli (ishlatilishi) kiradi.
Bu tushunchalar marketing tushunchasi, mohiyatini aniqlashga imkon beradi.
Quyida marketingning asosiy kategoriyalari berilgan (5.1.1-rasm).
Muhtojlik – kishini biron bir narsani yetishmasligini his etishidir.
Ehtiyoj – individ shaxsning madaniy darajasiga asosan maxsus shaklga muhtojlikdir.
Talab – bu xarid quvvatiga ega bo’lgan ehtiyoj.