4-Мавзу: корхона (фирма)нинг иқтисодий хавфсизлигини таъминлаш

4. Молиявий босим ўтказиш, зарар етказиш
5. Психологик ва психик босим ўтказиш

ФИРИБГАРЛИК - ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ИҚТИСОДИЙ ХАВФСИЗЛИГИГА ТАҲДИД.
Фириб сўзи (форсча – алдовчи, аладмчилик, йўлдан оздириш, ҳийла, макр) - кишини қасддан адаштириш, қўлга тушириш, алдаш; ҳийла-найранг, макр деган маъноларни англатади.
Фирибгар сўзи (форсча – фириб берувчи, ҳийлагар, алдоқчи) - кишини қасддан адаштириш, қўлга тушириш, алдаш; ҳийла-найранг, макр деган маъноларни англатади.
Фирибгарлик сўзи алдамчилик, ҳийлагар деган маъноларни англатади.
Фирибгарлик – алдов ёки ишончни суистеъмол қилиш йўли билан бегона мулк ёки мулкка нисбатан ҳуқуқни қўлга киритиш
Тадбиркорлик фаолияти иқтисодий хавфсизлигига таҳдидларнинг муҳим тури товламачилик бўлиб, у алдаш, лақиллатиш, қўрқитиш йўли билан кишининг мол-мулки, пулини олиб қўйиш, ундан фойдаланиш; фирибгарликни англатади.
Товламачи эса кишиларни товлаб, лақиллатиб, қўрқитиб кун кўрувчи, фирибгар шахсдир.
Фирибгарлик корхона раҳбарияти ёки хизматчилари орасидан бир ёки бир нечта шахснинг ҳисоб ва ҳисобот маълумотларини атайлаб нотўғри акс эттириши ва тақдим этишини, шу жумладан, ҳисоб ёзувларини қалбакилаштириш ва бошланғич ҳужжатларни сохталаштириш, ҳисоб ёзувларини қасддан ўзгартириш, хўжалик операциялари мазмунини ўзгартириш ва қонунчилик ҳамда корхона сиёсатида ўрнатилган қоидаларни бузиш ҳисобланади.
ФИРИБГАРЛИК - ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ИҚТИСОДИЙ ХАВФСИЗЛИГИГА ТАҲДИД.
Фирибгарлик содир этилиши тадбиркорлик корхонасидаги ишни ташкил этиш ва уни бошқариш, назорат қилишдаги, масъулиятсизлик, боқибеғамлик, сусткашлик, интизомсизлик ва иш юритишдаги камчиликларга боғлиқдир.
Фирибгарликка кўмак берувчи омиллар:
ходимлар мажбуриятларининг аниқ ва қатъий равишда тақсимланмаганлиги
корхона активларига жисмоний жиҳатдан етишиш чекланмаганлиги
ҳақиқий мавжуд активларни ушбу активлар ҳақидаги ёзувлари билан солиштиришга қодир бўлмаслик
операцияларнинг зарур авторизациясиз бажарилиши (1-4 бандлар мажбуриятларнинг чегараларини ажратиш билан боғлиқ)
ходимлар сонининг етарли эмаслиги ёки малакали ходимларнинг етишмаслиги (бунинг натижасида назорат тадбирларининг номутаносиб равишда ижро этилиши)
ходимлар ўртасида ўзаро тил бириктирилиши
кам миқдордаги қимматбаҳо юқори ликвидли активларнинг мавжудлиги
менежерларда мавжуд назорат тадбирларини четлаб ўтиш ёки назарга илмаслик имкониятининг мавжудлиги