4-mavzu. Noruda materiallar konlari. Sifatli ko‘tarmalarni ko‘tarishda transport vositalari Reja

10.5-rasm. Gruntlarni shibbalash
a, b, v – tegishli ravishda tekis, kulachokli va xavo to‘lg‘azilgan g‘ildirakli g‘altaklar; g – traktorga o‘rnatilgan shibbalovchi plita; d – o‘ziyurar titratgich plita; e – chuqurlik gidrovibratori; 1 – xavo to‘lg‘azilgan g‘ildiraklar; 2 – ballast qutilari; 3 – plitani ko‘tarish va tashlash mexanizmi; 4 – plita; 5 – yo‘naltirgichlar; 6 – vibroqo‘zg‘atgich; 7 – dvigatel; 8 – kran; 9 – suv uzatish uchun shlang va elektr kabeli; 10 – gidrovibrator; 11 – gidrovibrator tushiriladigan joy; 12 – kran turar joyi.

10.6-rasm. To‘g‘on qiyaliklarida ishlarni amalga oshirish sxemasi
a, b - qiyaliklarni tegishli ravishda traktorga va buldozerga tirkalgan avtogreyder bilan tekislash; v - qiyaliklarni tekislash, o‘simlik gruntni tekislash, qum, shag‘alyoki toshni draglayn, cho‘mich yoki badya bilan jixozlangan ekskavator yordamida bir joydan boshqajoyga ko‘chirish; g, e – yig‘maplitalar, monolit beton, armatura, qolip, tosh to‘kmani maxsus qurilmalar bilan jixozlangan kran yordamida yotqizish; d - qiyaliklarni tekislash, o‘simlik grunt, qum, shag‘alyoki toshlarni buldozer bilan bir joydan boshqajoyga ko‘chirish.

To‘kma to‘g‘on cho‘qqisiga buldozerlar yordamida to‘g‘on qiyaliklaridan kesib olinadigan gruntning kelgusi cho‘kishi xisobga olingan xolda qurilish belgisiga etguncha qo‘shimcha grunt to‘kiladi. Pastki qiyalik ko‘pincha o‘tloqqa aylantirish yo‘li bilan, ustki qiyalik – tosh to‘kish, monolit yoki yig‘matemir beton plitalar yotqizish yo‘li bilan mustaxkamlanadi. Bu ishlarni amalga oshirish uchun ag‘darma mashinalar, kranlar, buldozerlar, greyderlardan foydalaniladi.

Nazorat savollari

1. 
   Karerlarning vazifasi va ularni qazish usullariga qisqacha tavsif bering.
   
2. 
   Qum-shag‘alli karerlarni qazish qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Sifatli to‘kma to‘g‘onlar va dambalar uchun grunt karerlarini qazishning o‘ziga xos xususiyatlarini tushuntirib bering.
   
4. 
   Qoyatoshli karerlarni qazish qanday amalga oshirilishini tushuntiring.
   
5. 
   Qoyatoshli va qum-shag‘alli karerlarni qazishda qanday mashinalar va mexanizmlardan foydalaniladi?
   
6. 
   Noruda materiallar konlari, ularga ishlov berishning qanday texnologik sxemalari bor?
   
7. 
   Noruda materiallarni qayta ishlashda qo‘llaniladigan qurilmalar va asbob – uskunalar to‘g‘risida tushuncha bering?
   
8. 
   Noruda materiallarni qayta ishlashdagi murakkab texnologik jarayonlardan biri bo’lgan tabiiy toshlardan chaqiq toshlarni olish, qanday operatsiyalar (ishlar)dan iborat?
   
9. 
   Mexanik usulda qazib olingan tosh-qum aralashmasini qayta ishlash texnologik sxemasini tushuntirib bering?
   
10. 
    Gidromexanizatsiya usulida qazib olingan tosh- qum aralashmasini qayta ishlashni sxema bo’yicha tushuntiring?
    
11. 
    Tuproq to‘g‘onning zaminini tayyorlash.
    
12. 
    To‘kma tuproq to‘g‘onlar qurishda qaysi materiallardan foydalaniladi?
    
13. 
    Bir jinsli to‘kma tuproq to‘g‘onlar qurish texnologiyasi.
    
14. 
    Bir jinsli tuproq to‘g‘onlar qurishda gruntni shibbalash usullari.