4-Mavzu: Qadimgi Misr Mavzuni o‘rganishdan maqsad

Misrda mulkiy tengsizlik va tabaqalanish. Misrda dehqonchilik, chorvachili 
rivojlanib, ortiqcha mahsulot ishlab chiqarilishi natijasida buyum almashinuvi rivoj 
topgan. Qishloq xo'jaligi, chorvachilik. Hunarmandchilik va savdodan keladigan 
daromadlarning katta qismi fir’ avnlar, ruhoniylar. sarkardalar, katta yer egalari va 
yirik savdogarlar qo'lida to'plangan. Shu bois ular tobora boyib borganlar. Misr 
fir’avnlari qo'shni mamlakatlarga tez-tez urushlar uyushtirib turgan. Aksarivat 
hollarda Misr qo'shinlari qo'shni mamlakatlardan ko'plab asir, o'lja va boyliklar 
olib qaytgan. Bu boylik va o'ljalar fir’avn va uning amaldorlari orasida 
taqsimlangan. Mazkur davrda Misrda xususiy mulk, mulkiy tengsizlik va 
tabaqalanish yanada kuchaygan. O'sha davrda Misr aholisi bir necha toifa-
tabaqalarga bo'lingan edi. Fir’avn. a’yon va ruhoniylar aholining eng nufuzli 
kishilari hisoblangan. Kichik amaldorlar va jangchilar aholining ma’lum tabaqasini 
tashkil etgan. Dehqonlar va hunarmandlar mehnatkashlar tabaqasini taslikil etgan. 
Misrda hecli qanday mol-mulkka ega bo'lmagan, huquqsiz kishilar ham 
bo'lgan.Bular aholining eng quyi tabaqasi - cho'rilar va qullar edi.
Misr fir’avnlari mamlakatni vazirlar, qozikalonlar, katta-kichik amaldor- 
a’yonlar, ruhoniylar, sarkarda va ko'p sonli qo'shinga tayanib boshqarganlar. 
Lashkarboshilar va qo'shin podsholikning asosiy tayanchi edi. Misr fir’avnlari 
mamlakatni markaziy. viloyat va mahalliy tasbkilotlar orqali idora qilganlar. 

---

Qadimgi Misr fir'avnlar hukmronlik qilgan mustabid quldorlik davlati edi. Demak, 
fir’avnlar mamlakat boshqaruvida cheksiz huquqqa ega edilar. Hatto ular o'zlarini 
ilohiylashtirib xudo darajasiga ham ko'targanlar. 
Misr ehromlari. Qadimgi Misr ehromlari, ya’ni piramidalari jahon 
me’morchiligining eng noyob obidalaridan biri hisoblanadi. Ehromlar asosi uch, to 
'rt va ko'p burchakli geometrik shaklda bo'lib, asosi keng, yuqori tomoni torayib 
borgan va uchburchak shaklga ega bo'lgan. 
Qadimgi podsholik davrida Misr fir’avnlari va a ’yonlari o'zlari uchun 
toshdan ulkan sag‘ana - ehromlar qurdirganlar. Bu ehromlarni bizdagi va boshqa 
joylardagi maqbaralarga qiyos qilish mumkin. Bunday maqbaralarga vafot etgan 
fir’avnlar, ularning oila a ’zolari va amaldor-a’yonlari dafn etilgan. Ehrom-
maqbaralar o’zining kattaligi va salobati bilan kishini hayratga soladi. Ayni paytda 
ehromlar fir’avn va amaldorlar kuch-qudratining ramzi ham bo’lgan. Misrda 
qurilgan eng katta va hashamatli ehromlar Josyer va Hufu maqbarasidir. Memtis 
shahri yaqinida Mil.avv. 2600-yilda to'rtinchi sulola fir’avni Xufu qurdirgan 
maqbara o'zining ulkanligi va hashamati bilan kishini lol qoldiradi. Ehromning 
tomonlari 250 metr bo'lib, uning atrofini aylanib chiqish uchun sayyoh bir kilometr 
yo'l bosishi kerak. O'z davrida uning balandligi 150 metrdan ziyod bo'lib, hozirgi 
holati 146 metrdir. Uni qurish uchun ikki million uch yuz ming dona taroshlangan 
tosh ishlatilgan. Ehromlaming xomashyosi bo'lgan toshlar Nil daryosining o'ng 
sohili bo'ylab cho'zilgan arab qirlaiidagi tosh konlaridan qazib olingan hamda 
silliqlanib, sollarga ortilgan holda suv yo'li bilan olib kelingan. Toshlar pastda 
taroshlanib, silliqlangan.
Maqbara qurilishiga taroshlab tayyorlangan toshlaming eng kichigi ikki 
yarim tonna, kattasi esa o'n besh tonnadan iborat bo`lgan. Yunon tarixchisi 
Gerodotning yozishicha, bu ehrom raaqbara 25-30 yil mobaynida qurilgan ekan. 
Uning qurilishida 100 mingdan ortiq kishi doimiy ravishda ishlagan. Maqbara 
toshlari silliqlanib bir-biriga shunday zich qilib terilganki, toshlar oralig'iga Misrga 
tashrif buyurgan fransuz imperatori Napoleon Bonapart qilichining tig‘i ham 
sig‘magan ekan. Ehromlar Qadimgi Misr me’morchiligining eng noyob 
yodgorliklaridan biri hisoblanadi. Olimlar Xufu maqbarasini dunyodagi yetti 
mo'jizaning biri hisoblaydilar.Ehromlarni qurishda silliqlangan katta-kichik 
bahaybat tosh plitalarini yuqoriga sudrash usuli bilan olib chiqilgan bo`lsa kerak. 
Shubhasiz, bu ishda me’morlar qo`l kuchi va ishchi hayvonlar - ho‘kizlardan 
foydalangan bo‘lsalar ajab emas.
Ehromlarga ishlatilgan ulkan toshlarni yuqoriga chiqarish masalasi olimlar 
orasida turli bahslar kelib chiqishiga sabab bo`lgan. Fikrimizcha, toshlarni 
yuqoriga olib chiqish uchun pastdan yuqoriga yo‘g‘on-yo`g‘on to‘sinlardan 
maxsus koiarma qurilgan. To'sinlarni yo'nib, silliqlab, unga yog‘, moy surilgan 
hamda toshlar sirg'antirish usuli bilan yuqoriga chiqarilib joylashtirilgan boiishi 
mumkin.