4-mavzu: qo‘shilgan qiymat solig‘i va aksiz solig’i qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lovchilar

2. Qo‘shilgan qiymat solig‘ining soliq solish ob'ekti
O‘zbekiston Respublikasi soliq qonunchiligiga ko‘ra qo‘shilgan qiymat solig‘i solish ob'ekti tovarlar (ishlar, xizmatlar)ning sotilishi bo‘yicha aylanmalar hisoblanadi, qo‘shilgan qiymat solig‘idan ozod qilingan, o‘z ishlab chiqarish ehtiyojlari (ishlab chiqarishning ichki aylanmasi) uchun foydalaniladiganlar bundan mustasno.
Tovarlar (ishlar, xizmatlar) sotilishiga doir aylanmalar deganda yuklab jo‘natilgan mahsulot, bajarilgan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlar tushuniladi. Tovarlarning sotilishida o‘zi ishlab chiqargan va chetdan sotib olingan barcha tovarlarning sotilishiga doir aylanmalar soliq solish ob'ekti hisoblanadi.
Soliq solish maqsadida iste'molchilik maqsadi va qiymatiga ega bo‘lgan hamma narsa (tovar, mahsulot, ko‘chmas mulk, shu jumladan, binolar va inshootlar, shuningdek elektr va issiqlik energiyasi, gaz, suv va shu kabilar) tovar hisoblanadi.
Ishlarning sotilishida bajarilgan qurilish-montaj, ta'mirlash, ilmiy-tadqiqot, tajriba-konstruktorlik, texnologik, loyiha-qidiruv, restavratsiya qilish va boshqa ishlar qiymati soliq solish ob'ekti hisoblanadi.
Xizmatlar sotilishida quyidagi qiymatlar soliq solish ob'ekti hisoblanadi:
-yo‘lovchilar va yuk transporti, shu jumladan, gaz, neft, neft mahsulotlari, elektr va issiqlik energiyasini tashish (uzatish)ga doir xizmatlar, tovarlarni yuklab jo‘natish, yukdan tushirish, qayta yuklash, saqlashga doir xizmatlar;
-mol-mulk va ko‘chmas mulk ob'ektlarini ijaraga berish xizmatlari;
-vositachilik xizmatlari;
-aloqa, maishiy, uy-joy-kommunal xizmatlar;
-reklama xizmatlari;
-ma'lumotlarni ishlash va axborot ta'minotiga doir xizmatlar;
boshqa xizmatlar.
Shuningdek, quyidagilar ham soliq solinadigan aylanmalarga kiradi:
a) tovarlar, ishlar va xizmatlarning, shu jumladan, o‘zi ishlab chiqargan tovarlarning sotilishi bo‘yicha, korxonaning tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq bo‘lmagan, shu jumladan, o‘z xodimlariga iste'moli uchun korxona ichidagi aylanmalar;
b) tovarlar (ishlar, xizmatlar)ning boshqa korxonalar yoki jismoniy shaxslarga, shu jumladan, korxona xodimlariga bepul berilishi yoki haqini qisman to‘lab berilishiga doir aylanmalar;
v) garovdagi buyumlarning sotilishi, shu jumladan, ularning garovni tutib turuvchiga u garov majburiyatlarini ta'minlamaganidagi berilishiga doir aylanmalar.
Lotereya biletlarini sotish lotereya tashkilotchisi uchun soliq solish ob'ekti hisoblanmaydi. Bunda korxonalar (qo‘shilgan qiymat solig‘i to‘lovchilar) tomonidan lotereyalar tashkilotchisiga ko‘rsatiladigan lotereya biletlarining sotilishi (tarqatilishi)ga oid xizmatlar qo‘shilgan qiymat solig‘iga umumiy belgilangan tartibda tortiladi.
Qo‘shilgan qiymat solig‘i solinadigan ob'ekt bo‘lib O‘zbekiston Respublikasining bojxona qonunlariga binoan belgilangan bojxona rejimlariga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi hududiga import qilinadigan tovarlar (shu jumladan MDH mamlakatlaridan import qilinadigan tovarlar) hisoblanadi.
Soliq qonunchiligida tovar deganda iste'molga mo‘ljallangan va qiymatga ega hamma narsa (ishlar, xizmatlardan tashqari) (uskunalar, mahsulotlar, xom-ashyo, materiallar, elektr, issiqlik va energiyaning boshqa turlari, transport vositalari va tovar-moddiy boyliklar) tushuniladi.
Tuzilgan shartnomalar (kontraktlar)ga muvofiq respublika hududiga import qilinadigan ishlar va xizmatlar qo‘shilgan qiymat solig‘i solinadigan ob'ekt hisoblanadi.