4-mavzu: Rejalashtirishning mohiyati. Rejalashtirish va uning mazmuni, maqsadi, vazifalari

Biznes rejaga ilovalar va izohlar. Biznes rejaga ilova qilinadigan va izohlanadigan asosiy hujjatlar quyidagilar: bozor tahlili, mahsulot xususiyatnomasi (spetsifikatsiyasi) va suratlari, reklama materiallari, tashkiliy tarkib chizmasi, moliyaviy hisob-kitoblar va hisobotlar. shartnomalar, soliq to’lashga oid ma’lumotnomalar, kreditorlar, xom ashyo yetkazib beruvchilar va boshqalarning kafolat xatlari, kredit operatsiyalari to’g’risidagi hisobotlar, korxona (tadbirkor) ning huquqiy hujjatlari va boshqalar.

SHunday qilib, biznes rejaning umumiy strukturasi yuqoridagi ko’rinishga esa bo’ladi. Aytib o’tilganidek, u turli korxonalarda turlicha bo’lishi tabiydir. Lekin strukturasi qanday bo’lganda ham asosiy talab–tadbirkor, korxona o’z oldiga qo’ygan maqsad, unga erishish yo’llari va imkoniyatlari, zarur bo’ladigan resurslar va ularning ta’minoti singari muhim masalalarni aniq va ishonchli aks ettirishdir.
Tadbirkorlikda biznes-rejani tuzish tartibi
Biznes-reja va moliyaviy prognozlash har qanday biznes uchun rejalashtirish va boshqarish vositasi sifatida ham, zarur sarmoyani jalb qilish va mablag’ bilan ta’minlash usuli sifatida ham hayotiy muhim ahamiyat kasb etadi. Mablag’ bilan ta’minlash manbalari va usullaridan qathiy nazar, kreditor va investor har tomonlama asoslangan bizne-rejataqdim etilishini kutadi hamda talab qiladi. Bizne-rejaularni tadbirkor faoliyatining o’tgan va hozirgi davrdagi ahvoli, kelgusidagi rivojla-nish istiqbollari to’g’risida ishonchli axborot bilan ta’minlashi kerak. SHuning uchun bizne-rejatuzishga bir qator talablar qo’yiladi.
Bizne-reja har xil toifali odamlarga, hattoki bozor, iqtisodiyot, in-vestitsiya, tovar to’g’risida bilimi cheklangan kishilarga ham tushinarli bo’lishi lozim. Buning uchun u sodda, mantiqan ravon va izchil shaklda yozilishi, joyi kelganda, jadvallar qo’yilishi, muhokama qilinadi­gan muammolar va ishlatiladigan murakkab qo’shma so’zlar haddan tashqari ko’payib kelmasldigi, lekin shuning bilan birga u mukam-mal bo’lishi kerak. Bizne-rejaqisqa va lo’nda bo’lishi, ammo biznes to’g’risidagi barcha muhim ma’lumotlarni o’z ichiga olishi lozim. Biznes odamlarining vaqti ziqligi va bizne-rejabilan tanishish uchun ko’p vaqt ajrata olmasliklarini e’tiborga olish maqsadga muvofiq. Biznes rejaning katta hajmi boshqalarning u biian tanishib chiqish ishtiyoqini so’ndirishi mumkin. CHunki boshqalarni biznes rejaning hammasi emas, balki undagi ayrim ma’lumotlar qiziqtiradi. SHuning uchun biznes rejaning to’liq variantidan tashqari qisqartirilgan va aniq foy-dalanuvchiga moijallangan variantini ham tayyorlash maqsadga muvofiqdir. Rejaning qisqa va yo’naltirilgan variantida aniq foydalanuv-chini qiziqtiradigan qismi batafsil, qolgan qismlari esa umumiy tasavvur hosil qiladigan darajada lo’nda, mukammal bo’lishi kerak. Bundan tashqari, bizne-reja rezyume bilan ta’minlanishi va uni tayyorlashga juda katta e’tibor berish zarur. Rezyumeda ishning mohiyati, maqsadi, istiqbollari juda aniq, qisqa, lo’nda, mukammal va ta’sirchan qilib aks ettiriladi. SHuning uchun ham u bznes-reja tuzib tugallangandan so’ng tayyorlanadi va rejaning yuziga sarvarag’idan keyin qo’yiladi. Mazkur biznes bilan qiziquvchi odam birinchi bo’lib biznes rejaning rezyumesi bilan tanishib, o’zini qiziqtirgan savollarga javob olishi hamda rejani o’rganib chiqish to’g’risida bir qarorga kelishi kerak.